Velsen – Met de komst van zacht en nat voorjaarsweer begint een bijzonder natuurfenomeen: de paddentrek. Duizenden padden ontwaken uit hun winterslaap en trekken massaal naar hun voortplantingswater.
Maar die tocht is niet zonder gevaren. In de gemeente Velsen steken padden vanaf nu veilig over dankzij een innovatief paddenscherm van 1.300 meter lang, aangelegd door de zakelijke dienstverlening, Natuurlijke Zaken, van natuurbeschermer Landschap Noord-Holland. En in samenwerking met de gemeente Velsen en de vrijwilligers van de paddenwerkgroep Velsen. Dit scherm, gemaakt van duurzaam Cortenstaal, ligt langs de Velserenderlaan, bij de Ruïne van Brederode en de Duin en Kruidbergerweg. Zo krijgen padden een veilige doorgang naar hun paargebied, zonder het risico daarbij te worden overreden.
Paddenschermen zijn essentieel voor bescherming van de soort
Elk voorjaar trekken padden instinctief naar de wateren waar ze zelf geboren zijn. Ze moeten daarbij vaak drukke wegen oversteken, wat zonder bescherming veel slachtoffers oplevert. Het nieuwe scherm in Velsen leidt de padden naar een tunnel onder de weg, zodat ze veilig aan de overkant komen. Op plekken zonder tunnel worden ze tijdelijk opgevangen in emmers en door vrijwilligers van de Paddenwerkgroep Velsen veilig overgezet. Het aantal padden in Nederland gaat razendsnel achteruit. Belangrijkste oorzaak is dat de kwaliteit van natuur achteruitgaat. De gewone pad is met 50 procent afgenomen in de afgelopen 15 jaar.
Waar leven padden?
In de wintermaanden verschuilen gewone padden zich onder een dikke laag bladeren, diep in de modder of onder boomwortels. Opvallend genoeg overwinteren ze vaak in hoger gelegen gebieden, zoals de duinbossen. Zodra de temperatuur stijgt en de lucht vochtig wordt, breekt voor hen de tijd van de waarheid aan. Ze trekken massaal richting hun geboorteplaats: poelen, sloten, meertjes en vaarten, waar ze zich voortplanten. De mannetjes grijpen onderweg een vrouwtje vast en kruipen op haar rug. In het water perst het vrouwtje haar eieren naar buiten, soms wel 6.000, terwijl het mannetje deze bevrucht. De lange, glibberige strengen met eitjes worden om waterplanten gewikkeld. Zodra hun taak is volbracht, verlaten de vrouwtjes het water weer.
Innovatief scherm van Cortenstaal: duurzaam en natuurlijk
Bij de vervanging van de oude paddenschermen adviseerde Landschap Noord-Holland de gemeente Velsen te kiezen voor Cortenstaal in plaats van beton of hout. Dit scherm, uniek in Nederland, biedt belangrijke voordelen: 1. Behoud van monumentale bomen – Omdat diepe graafwerkzaamheden niet nodig zijn, blijven de wortels van eeuwenoude beuken in het gebied onaangetast. 2. Weerbestendig en duurzaam – Het stevige staal gaat lang mee en trotseert alle weersomstandigheden. 3. Natuurlijke uitstraling – Door de kenmerkende roestvorming krijgt het scherm een warme, aardse tint en gaat het na verloop van tijd volledig op in het landschap.
Met deze aanpak creëert Landschap Noord-Holland niet alleen veilige oversteekplaatsen voor padden, maar beschermt ook de kenmerkende biodiversiteit voor de binnenduinrand. De paddenwerkgroep Velsen informeerde de gemeente dat de bestaande paddenschermen aan vervanging toe waren.
Ecologen houden paddentrek scherp in de gaten
Tijdens de aanleg hielden de vrijwilligers van de paddenwerkgroep en de ecologen van Landschap Noord-Holland de temperatuur en de omstandigheden nauwlettend in de gaten. Zodra de paddentrek begint, wordt het werk direct stilgelegd. Alles is erop gericht om verstoring tot een minimum te beperken en de dieren maximaal te beschermen. Landschap Noord-Holland beschermt niet alleen natuur in haar eigen natuurgebieden, maar ook in gebieden daarbuiten en in die van opdrachtgevers. Door slimme en duurzame oplossingen draagt de organisatie bij aan de bescherming van niet alleen de padden, maar ook aan het landschap en de biodiversiteit in de directe omgeving.
Fotobijschrift: Aanleg paddenscherm in Gemeente Velsen. Foto: Willem Stuulen