Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor een zandmandala op ons strand.

Door Erik Baalbergen

Regelmatig schrijf ik in deze rubriek over bijzondere dingen die ik tijdens m’n wandeltochtjes in en rond IJmuiden tegenkom. Vorige week nog over de wilde walrussen bij het kleine strand. Twee dagen na de kennismaking met de walrussen zie ik tijdens een wandeling, ditmaal op het grote strand, opnieuw een bijzonder tafereel. In de verte, niet ver van de vloedlijn, staat een keukentrap en zijn twee mensen het strand aan het harken.

Zandtekening

Als ik dichterbij kom, zie ik een grote cirkel in het zand uitgezet. Het stel is bezig om diverse patronen en symbolen binnen de cirkel te “harken”. Ik raak aan de praat met Lonneke en Gerco uit Amsterdam. Enthousiast vertelt Lonneke dat zij al eerder, rond de afgelopen kerst, op het IJmuiderstrand waren. Zij maakten toen met gevonden takjes een tekening in het gladde zand. Lonneke heeft “iets met tuinen” en Gerco doet “iets met water”, dus in het zand zo dicht bij water voelen ze zich echt thuis. Deze zandtekening smaakte naar meer!

Gewapend met zwaarder geschut, in de vorm van een tuinhark, een grashark en een keukentrap, zijn zij vanmiddag teruggekomen om een wat grotere tekening te maken. Met een touw hebben ze vanuit een middelpunt een grote cirkel in het zand getrokken. Vervolgens vullen ze intuïtief de cirkel in, vertelt Lonneke. Naast geometrische patronen herken ik bladeren en Yin-Yang symbolen.

Zijn ze niet bang dat, ondanks het grote en bijna lege strand, hun zandtekening met voeten betreden wordt, er een blokarter doorheen rijdt of dat de vloed de tekening wegspoelt? Welnee! Voor Lonneke en Gerco is het vullen van de cirkel een vorm van meditatief bezig zijn. Het resultaat is eigenlijk minder belangrijk dan het maken zelf. Maar voordat ze de thuiswarmte gaan opzoeken, willen ze de zandtekening toch vanaf de keukentrap op een foto vastleggen.

Mandala

Lonneke vergelijkt de tekening met een mandala, een cirkelvormig figuur met symmetrische elementen. Op een website over yoga lees ik dat het woord ‘mandala’ uit het Sanskriet, een oude Indische taal, komt. Het betekent letterlijk ‘magische cirkel’ of ‘magisch wiel’. De website legt verder uit: ‘Volgens oude oosterse wijsheden dienen ze tot inspiratie en innerlijke verrijking. Ze maken je bewust van de oneindigheid van het bestaan en de verbinding met alles om je heen.’

Een mandala maak je niet zomaar. Je moet er echt de tijd en rust voor nemen. Een zandmandala is weer een bijzondere mandala, die met kleine korreltjes gekleurd zand wordt gemaakt. Dat duurt soms wel weken en is omgeven met rituelen. Zo’n zandmandala wordt uiteindelijk ceremonieel vernietigd en aan het stromende water teruggegeven. Lonneke en Gerco pakken het maken van de zandmandala wat praktischer aan, maar de gedachte is dezelfde. De rust die het maken van deze zandmandala Lonneke en Gerco geeft ervaar ik in het gesprek. De enige “drang” om te stoppen komt van de snerpend koude oostenwind.

Moestuinier

In overleg maak ik enkele foto’s, waarbij ik dankbaar gebruik maak van de keukentrap. En mijn eigen groothoeklens, want de cirkel is best groot! We wisselen onze mailadressen uit zodat ik de foto’s kan opsturen. Lonneke maakt zich hierbij bekend als ‘Sjef du Jardin’. Daarmee wordt meteen de link tussen Lonneke en het tuinieren duidelijk. Lonneke is enthousiast moestuinier, heeft een eigen moestuin en bereidt met de opbrengsten van de eigen moestuin allerlei gerechten. In 2015 is zij een van de twee winnaressen van het EO-programma ‘Van Hollandse Bodem’. In dit programma strijden acht koppels door middel van kweek- en kookopdrachten om de titel van ‘beste Moestuinier van Nederland’.

Terug naar ons strand. Een dag later is de zandmandala compleet weggevaagd. De achtergrond van deze kortstondige zandcirkel is allerminst vaag, in tegenstelling tot die van graancirkels die we echt niet rond IJmuiden zullen tegenkomen… De makers hebben met het maken van deze zandmandala de natuurlijke rust van ons strand ervaren en een stukje daarvan mee naar huis kunnen nemen!