Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp, naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de Arosa Sun, het hotelschip dat in de jaren 1961-1974 werknemers van Hoogovens huisvestte en dat destijds een opvallend element van de noordelijke skyline van IJmuiden was.

De Arosa Sun is gebouwd op een scheepswerf in het Franse Saint-Nazaire. Het 171 meter lange en 21 meter brede passagiersschip wordt eind 1929 te water gelaten. Eigenaar is de Compagnie des Messageries Maritimes. Vanaf 26 februari 1931 wordt het als luxecruiseschip ‘Felix Roussel’ ingezet op een lijndienst tussen Marseille en het Franse Indochina, het huidige Vietnam, Laos en Cambodja. In 1935 wordt het schip verlengd tot 182 meter. In 1940 wordt het gevorderd door de Britten en ingezet als troepentransportschip. In 1947 krijgt de eigenaar het schip terug. In 1950 wordt de gemoderniseerde Felix Roussel weer ingezet op lijndiensten tussen Frankrijk en Indochina.

In 1955 wordt de Felix Roussel verkocht aan de Zwitserse stoomvaartmaatschappij Arosa Line. Na een grondige verbouwing wordt het schip onder de nieuwe naam ‘Arosa Sun’ ingezet op de transatlantische dienst Bremerhaven – Quebec. Als de eigenaar financiële problemen krijgt, wordt de Arosa Sun in oktober 1958 in Bremerhaven aan de ketting gelegd. Na het faillissement van de Arosa Line koopt een consortium van schuldeisers van de Arosa Line het schip met de bedoeling deze met winst te verkopen.

Hoogovens krijgt lucht van het te koop staande schip. Na een sterke personeelsgroei in de jaren vijftig maakt de Hoogovensdirectie begin 1960 nog grotere uitbreidingsplannen voor medio 1962 bekend. De benodigde duizenden man personeel zijn moeilijk te vinden. Werkkrachten worden geworven in de noordelijke provincies en in Italië, vooral op Sardinië ‘waar men de mensen voor “functies van wat zwaarder kaliber dan normaal” hoopt te vinden’. Voor tijdelijke huisvesting van werknemers zonder gezinnen laat Hoogovens het oog vallen op de te koop staande Arosa Sun. Het schip biedt veel geschikte hutten, ruime eet- en gezelschapszalen en goede sanitaire voorzieningen. In september 1960 koopt Hoogovens het schip. Wat in 1959 in een bedrijfskrant van Hoogovens als een 1-april grap werd gebracht, wordt werkelijkheid!

Drie Duitse zeeslepers slepen de Arosa Sun naar Nederland. Op 27 september 1960 wordt het schip tussen de pieren van IJmuiden overgenomen door slepers van Wijsmuller en Goedkoop, die het de Noorderluis invaren. Vanaf de Noordersluis brengen slepers van Goedkoop de Arosa Sun naar de NDSM in Amsterdam. In het droogdok wordt het schip verbouwd tot hotelschip. De hutindeling en verblijfsruimten blijven ongewijzigd. Het meubilair en de betimmeringen worden vernieuwd, de keukens worden uitgebreid en er komen voorzieningen voor gas-, water-, elektriciteit- en rioolaansluitingen met de wal. De een tot vier persoons buitenhutten bieden slaapplek aan 680 mannen. Het schip krijgt ook een ontvangstcentrum voor hoog bezoek aan de Hoogovens. Een prijsvraag onder Hoogovenspersoneel levert 500 naamsuggesties op. De directie vindt geen enkele naam waardig en besluit in november 1960 tot behoud van de naam ‘Arosa Sun’.

De kantines worden geëxploiteerd door mannelijk personeel van de Volksbond tegen Drankmisbruik. Hiermee wil men waken voor ‘het invoeren van buitenlandse drankgewoonten in ons land’. Het personeel wordt ook verantwoordelijk voor het schoonhouden van de hutten. Vrouwen, behoudens een enkele verpleegster, worden niet tot het schip toegelaten. 

Eind februari 1961 wordt de verbouwde Arosa Sun van Amsterdam naar IJmuiden gesleept. Hier krijgt het in het Binnenspuikanaal een vaste plek. In april 1961 komen de eerste bewoners. Vanaf juni 1961 arriveren om de twee weken kleine groepjes Italiaanse arbeiders. In het wervingscentrum in Cagliari op Sardinië krijgen geworven werknemers een vooropleiding van drie weken en leren ook Nederlands. Voor de Italianen is het hier wennen. Op 5 oktober 1961 vindt het ‘spaghetti-oproer’ plaats: een groep Italianen gaat in staking om te protesteren tegen de in hun ogen slechte verzorging op de Arosa Sun. Ze kunnen niet werken omdat de spaghetti niet naar hun zin is. Het mist de ‘noodzakelijke ingrediënten’ en is te Hollands, met klonterend Nederlands aardappelmeel in plaats van Italiaanse mailmeel als grondstof. Ook andere door de Italiaanse koks bereide maaltijden zijn slecht, met onder meer ‘zure gehaktballen’. Tachtig opgewonden mannen houden een protestmars vanaf de Arosa Sun naar het hoofdkantoor. Ze worden op de brug tegengehouden door de politie. Later op de dag spreekt een delegatie met het hoofd personeelszaken. Werkweigeraars en onruststokers worden ontslagen. De rust keert pas terug als er uit Italië ingevoerde spaghetti wordt gebruikt.

Na deze onrust krijgt de Arosa Sun ook te maken met een grote brand op 9 april 1963, ontstaan na kortsluiting in een tl-buis. De aanwezigen kunnen het schip tijdig verlaten via de vier loopbruggen. Grote delen van het schip lopen brand-, water- en roetschade op. Ruim 500 bewoners moeten tijdelijk elders ondergebracht. In juli 1964 wordt de Arosa Sun opnieuw opgeschrikt door een ontploffing in de machinekamer.

Vanaf 1964 begint de Arosa Sun vol te raken. Omdat het geplande woonpark Eurocasa in Beverwijk onvoldoende plaats zal bieden, besluit Hoogovens om een tweede hotelschip in te zetten. De te koop staande Westerdam van de Holland-Amerika Lijn valt af. De keus valt op een woonoord met vijf verdiepingen op een ponton. Het ‘botel’ wordt door de NDSM gebouwd en op 10 augustus 1965 naar IJmuiden gesleept. De ‘Casa Marina’ krijgt een plek naast de Arosa Sun in het Binnenspuikanaal. Uiteindelijk genieten veel Spanjaarden en Italianen voor 30 gulden per week volpension op de Arosa Sun en de Casa Marina en in Eurocasa.

Vanaf 1970 laat Hoogovens woonoorden bouwen voor hun gastarbeiders, zoals Casa del Norte in Heerhugowaard en Casa Arosa in Alkmaar. Vanaf 1974 moeten de Arosa Sun en Casa Marina vertrekken uit het Binnenspuikanaal in verband met de bouw van een nieuw gemaal en bijkomende werkzaamheden. De bewoners van de Arosa Sun en Casa Marina verhuizen naar de nieuwe woonoorden. Omdat er geen koper voor de Arosa Sun is gevonden, wordt het hotelschip naar Bilbao gesleept voor de sloop. Hiermee verdwijnt een vertrouwd beeld uit de noordelijke skyline van IJmuiden. Delen van het interieur van de Arosa Sun, zoals panelen met houtsnijwerk, en andere onderdelen, zoals de scheepsbel en het stuurrad, zijn behouden gebleven.

De foto uit 1973 toont rechts de Arosa Sun en links de Casa Marina. Foto: Noord-Hollands Archief / Foto’s Gemeente Velsen, nr. KNA001011596.