Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor café De Griffioen..

Door Erik Baalbergen

Op de hoek van de Frans Naereboutstraat en de Trompstraat staat het fraaie pand van café De Griffioen. De naam prijkt op een bord boven de ingang op de hoek. Een uithangbord aan de gevel van de aangebouwde feestzaal aan de Trompstraat vermeldt ‘Café ’t Zaaltje’. Volgens de Inventarisatie van het monumentenrapport van Nieuw IJmuiden is ‘café met feestzaal De Griffioen’ gebouwd rond 1912 en is het één van de oudste bewaard gebleven cafés van Velseroord. De bouwstijl is ‘verwant aan de eigenbouw zoals die aan het begin van de 20ste eeuw veelvuldig werd gebouwd in Velseroord en IJmuiden over de brug’.

Uit kadastrale gegevens blijkt dat het pand op de hoek van de Velserduinerbuurtweg en de Trompstraat in 1914 gebouwd is. De Velserduinerbuurtweg is een van de oude namen van de weg die het tracé volgt van de huidige Velserduinweg en Frans Naereboutstraat. In 1925 wordt het deel tussen Velserduinplein en IJmuiderstraatweg omgedoopt tot Frans Naereboutstraat. De naamgeving is een eerbetoon aan de beroemde Zeeuwse visser, loods en mensenredder Frans Naerebout (1748-1818). Bij deze naamswijziging wijzigt het adres van De Griffioen in Frans Naereboutstraat 9. Het overige deel van de Velserduinerbuurtweg wordt in 1926 omgedoopt tot Velserduinweg.

Voor zover bekend is Bernardus Demmers de eerste uitbater van De Griffioen. Demmers wordt geboren in 1881 ‘in het huis staande op de Heide’. Hij groeit op in een arbeidersgezin op de Heide en wordt machinist op een schip. In 1904 trouwt hij met Wilhelmina Bakker. Het paar blijft wonen in Velseroord, dat sinds 1901 de nieuwe naam van de Heide is. Bij de geboorte van de eerste kinderen is Demmers nog zeeman en machinist, maar vanaf 1908 komen we hem tegen als koffiehuishouder, bierhandelaar en bierbottelaar. Tegen het einde van de jaren tien van de twintigste eeuw komen we sporadisch kleine annonces tegen in de plaatselijke krant, zoals: ‘B. Demmers en Echtgenoote, Café de Griffioen, Velserduinerbuurtweg hoek Trompstraat.’

In maart 1923 krijgt Demmers toestemming van de gemeente voor het aanbouwen van een zaal aan zijn café aan de Velserduinerbuurtweg. In april 1923 dient caféhouder Demmers een verzoek in bij de gemeente om ‘alcoholhoudende drank anderen dan sterken drank’ in het café te mogen verkopen. Het café staat in de volksmond, en later ook in aankondigingen, bekend als ‘Café Demmers’. Vanaf begin 1924 komen we aankondigingen tegen van cabaretvoorstellingen in ‘Concertzaal De Griffioen van den heer B. Demmers, Velseroord’. De aangebouwde zaal wordt vanaf die jaren druk gebruikt voor voorstellingen en als clublokaal voor verenigingen en danslessen. In een tijd zonder televisie en social media tiert het verenigingsleven welig en zoekt men het avondvertier vooral buitenshuis.

In 1950 wordt op het terrein naast de feestzaal, aan de Trompstraat tijdelijk noodwinkel ‘Magazijn de Vlijt’ van de firma Glas (textiel- en woninginrichting) in gebruik genomen, omdat de eigen zaak te klein was geworden. In juli 1959, vijfenveertig jaar na de bouw van De Griffioen, biedt de inmiddels 78-jarige Demmers het café te koop aan. Een van de opvolgers is Piet de Bot, die jarenlang het café met Alie uitbaat.

Veel IJmuidenaren hebben in De Griffioen optredens van bands meegemaakt, de eerste danspasjes geleerd, een geliefde ontmoet, de bruiloft, diverse jubilea en andere feestjes gevierd. Vooral in de jaren zestig biedt De Griffioen, vaak onder de naam De Smurf, een podium voor bandjes. De naam ‘De Griffioen’ is daarbij blijkbaar niet hip genoeg. In de ‘Beatagenda’ van het jongerenweekblad Hitweek medio jaren zestig worden regelmatig optredens aangekondigd in ‘De Smurf’, ‘De Smurf in de Griffioen’ en soms zelfs bij ‘Beatklup de Smurf’ aan de Frans Naereboutstraat 9. Zo staan hier op 18 december 1966 The Golden Earrings, later bekend als ‘Golden Earring’, op de planken.

Ook andere Nederlandse bands als René and his Alligators, The Selfkick, The Mokum Beat Five, The InCrowd, The Outsiders, The Hunters (‘Russian spy and I’), Les Baroques, ZZ en de Maskers en Johnny Lion & The Jumping Jewels hebben in De Smurf oftewel De Griffioen opgetreden.

Na Piet en Alie de Bot heeft De Griffioen nog diverse uitbaters gehad. In de loop der jaren vinden allerlei activiteiten plaats in en rond De Griffioen, zoals feesten rond Koninginnedagen en later Koningsdagen, jamsessies, winterfairs, bierproeverijen en Amsterdamse middagen. De Griffioen heeft zich ook als eetcafé neergezet.

Maar net als andere horecagelegenheden heeft ook De Griffioen te maken met het rookverbod en sinds vorig jaar met de perikelen rond de Covid19-maatregelen. Momenteel staan de Griffioen en de zaal te huur, aldus bordjes op de ramen. Er wordt zelfs al gedacht aan het ombouwen van De Griffioen tot appartementen. Zal dit Velseroorder café nu gaan verdwijnen?

Foto:

Café de Griffioen met links de aangebouwde feestzaal, gezien vanaf de tegenoverliggende hoek Frans Naereboutstraat en Trompstraat. Foto: Erik Baalbergen