In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering het vierde en laatste deel van de ontwikkeling van Duinwijk.

Door Erik Baalbergen

In de eerste drie delen lazen we over de plannen, de aanleg, de straten, de woningen en de eerste buurtwinkels. Maar naast woningen en winkels komen er in het jonge Duinwijk ook scholen, kerken, sportaccommodaties en een bejaardencentrum. Het vierde en laatste deel over de ontwikkeling van Duinwijk.

Scholen

Een nieuwbouwwijk trekt jonge stelletjes en gezinnen met jonge kinderen aan, en is dus vooral in het begin kinderrijk. Dat vergt niet alleen speelruimte in de vorm van grasveldjes en pleintjes met speeltoestellen, maar ook scholen, van kleuterschool tot voortgezet onderwijs. Bovendien is het de tijd van de verzuiling, waarin elke gezindte haar eigen scholen heeft. Duinwijk krijgt het allemaal.

Schoolgebouwen zijn gepland aan de randen van de wijk, zoals in het Gijzenveltplantsoen, in het Pleiadenplantsoen en aan de rand van de duinen en sportvelden, aan de Eenhoornstraat. Er verrijzen ook school- en noodgebouwen in de groene zone tussen de Eenhoornstraat en de Venusstraat, aan de Cepheusstraat en zelfs op een braakliggend terreintje aan de Mercuriusstraat.

Het zou te ver voeren om hier op de geschiedenis van alle scholen in Duinwijk in te gaan. Ik beperk me tot de namen met jaar van opening en locatie van de eerste scholen. De meeste hiervan zijn in de loop der jaren verdwenen, zowel de school zelf, door fusies of opheffing, als het schoolgebouw, vanwege sloop en soms nieuwbouw.

Kleuterscholen zijn Duinkrekels (1955, Radarstraat), Bethlehemkleuterschool (1956, Gijzenveltplantsoen), de Zandhaasjes (1958, Orionweg), de Kleine Beer (1969, Eenhoornstraat) en Klimop (1971, Venusstraat, als vervanger voor de kleuterschool in het verenigingsgebouw aan de Mercuriusstraat, achter de Petruskerk).

Lagere scholen zijn Professor van der Leeuwschool (1955, Radarstraat), Bethlehemschool (1956, Radarstraat), Calvijnschool (1959, Eenhoornstraat), Hendrik Piersonschool (1959, Cepheusstraat), Pleiadenschool (1960, Pleiadenplantsoen), Heilig Hartschool (1961, Eenhoornstraat), Dr. J.Th. de Visserschool (1966, Eenhoornstraat).

Scholen voor voortgezet onderwijs zijn de Jhr. Mr. P.J. Elout van Soeterwoudeschool voor Voortgezet Gewoon Lager Onderwijs (VGLO) (1955, Radarstraat) en de Prins Bernhard HBS (1958, Venusstraat). Deze laatste is geopend in een noodgebouw als dependance van het Marnix van Sint Aldegonde Lyceum uit Haarlem. De dependance wordt een zelfstandige protestants-christelijke HBS en draagt per 1 januari 1961 de naam Prins Bernhard HBS. In 1966 neemt deze HBS ook noodlokalen aan de Mercuriusstraat in gebruik. Het noodlokalencomplex tussen de Venusstraat en Eenhoornstraat heeft er nog jaren gestaan.

Kerken

De eerste kerk in, of eigenlijk aan de rand van, Duinwijk is de in april 1956 in gebruik genomen hervormde Bethlehemkerk aan de Radarstraat, in het Gijzenveltplantsoen. Na bijna vijftig jaar wordt vanwege de afgenomen kerkgang in januari 2005 de laatste dienst in de Bethlehemkerk gehouden. Vijf jaar later wordt het leegstaande kerkgebouw grotendeels door brand verwoest en direct daarna gesloopt vanwege instortingsgevaar.

De tweede kerk in Duinwijk is de rooms-katholieke Petruskerk aan de Venusstraat. Op 1 maart 1960 wordt deze ingezegend door de bisschop van Haarlem. De Petruskerk is bedoeld voor de rooms-katholieken in Duinwijk die de Gregoriuskerk aan de Kanaalstraat in Oud-IJmuiden te ver vinden. Door terugloop in de kerkgang wordt de kerk rond de laatste eeuwwisseling grotendeels gesloopt. Het priesterkoor met de daaronder liggende parochiezaal blijft staan en wordt verbouwd tot de in 2002 geopende Pieterkerk. Op de vrijgekomen grond wordt het appartementencomplex Mercurius gebouwd.

Sportaccommodaties

Op de terreinen van de voormalige vuilstort wordt Sportpark Zeewijk aangelegd. Het sportcomplex wordt op 14 september 1968 geopend, met de officiële ingebruikname door de IJmuidense voerbalvereniging Stormvogels. Een half jaar later, op 28 maart 1969, wordt IJmuidens eerste sporthal, Sporthal Zeewijk, aan de Eenhoornstraat geopend. In januari 1975 wordt achter de sporthal het Instructiebad Zeewijk geopend. Deze blijft tot in 2003 in gebruik. Daarnaast zijn er in Duinwijk in de buurt van scholen enkele gymzalen gebouwd, zoals de Duinwijkzaal in het Gijzenveltplantsoen en de Dolfijnzaal aan de Zuiderkruisstraat.

In 2015 wordt de sporthal gesloopt. De hal is aan het einde van zijn bouwtechnische levensduur en voldoet allang niet meer aan de hygiëne-, sport- en brandveiligheidseisen. Al voor de sloop verrijst achter de oude sporthal, ook aan de Eenhoornstraat, complex ‘De Ring’ met scholen en een nieuwe Sporthal Zeewijk. Dit complex wordt op 18 september 2015 geopend.

Bejaardenzorg

Eind zestiger jaren start de bouw van een bejaardenhuis tegen de duinrand en naast Sportpark Zeewijk. Het Interkerkelijk Bejaardencentrum De Moerberg wordt op vrijdag 7 mei 1971 officieel geopend door mgr G.A. van Kleef, bisschop van Haarlem van de Oudkatholieke Kerk. Tijdens zijn openingsrede memoreert hij hoe de Romeinen het ‘bejaardenprobleem’ oplosten: de ouderen werden in de rivier de Tiber geworpen. Hopelijk als grap bedoeld; men zou zo maar kunnen denken dat Velsen het bejaardenprobleem oplost door ze op te sluiten… De Moerberg vormt onderdeel van de zorg vanuit Velsen en de kerken voor de bejaarde medemens.

Uitgaan in Duinwijk

Duinwijk heeft nooit een uitgaanscentrum gekregen. De jeugd zoekt zijn avond- en weekendvertier vooral in de uitgaansgelegenheden in de ‘oudere’ delen van IJmuiden, zoals rond de Kennemerlaan en bij de diverse jongerensociëteiten. In Duinwijk bieden Bar Monique en later De Lantaarn aan de Pegasusstraat enig vertier. Clubs en verenigingen vinden een plekje in de Petruszaal onder de Petruskerk, in de zaal bij de Bethlehemkerk, en vanaf 1971 in het jeugdhuis De Planeet aan de Mercuriusstraat achter de Petruskerk. In 1978 wordt aan de Zuiderkruisstraat Bowlingcentrum (later Partycentrum) De Planeet geopend. Menig Duinwijker en IJmuidenaar heeft hier wat kegels omvergeworpen, vergaderd en een receptie of feestje gevierd of bezocht. Het partycentrum wordt in 2005 afgebroken en enkele jaren later verrijst daar het appartementencomplex De Planeet.

Hiermee besluit ik het vierluik over de ‘vroege geschiedenis’ van IJmuidens naoorlogse uitbreidingswijk Duinwijk, de wijk waarin ik zelf ben opgegroeid en heel wat voetstapjes – en stijldanspasjes bij dansschool Duin in het zaaltje onder de Petruskerk – heb liggen.

Fotobijschrift: Op dit fragment van een luchtfoto zien we een groot deel van Duinwijk in 1982. Linksboven zien we een deel van de vishallen en de Vissershaven en bijna rechtsboven de rotonde. Linksonder bevindt zich het Zeewijkplein en rechtsonder het Sportcomplex Zeewijk. Foto: Noord-Hollands Archief / Beeldcollectie van de gemeente Velsen, inv.no. 4966