Het Bonanzastraatje

In deze rubriek staan we even stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor het Bonanzastraatje.

Door Erik Baalbergen

Voor veel IJmuidenaren is het Bonanzastraatje met de withouten winkeltjes en eettentjes aan weerszijden van de voormalige toegangsweg naar het grote strand een begrip. Laat een prentbriefkaart of foto van het straatje zien en er komen reacties en herinneringen los! Jongere IJmuidenaren zullen zich het winkelstraatje in ‘western-stijl’ niet kunnen herinneren omdat het al bijna dertig jaar geleden compleet is verdwenen.

Wilde Westen

De naam ‘Bonanzastraatje’ is in de volksmond ontstaan en staat niet vermeld in het officiële straatnamenregister van de gemeente Velsen. De naam is ontleend aan de populaire westernserie Bonanza uit de zestiger en begin zeventiger jaren van de vorige eeuw. Deze televisieserie speelt zich af in de jaren zestig van de negentiende eeuw rond de familie Cartwright op de Ponderosa Ranch bij de stadjes Virginia City en Carson City in de Amerikaanse staat Nevada. In Nederland is de serie door de KRO uitgezonden. De begintune zit bij velen nog tussen de oren.

IJmuiden werd in haar begintijd wel ‘ns vergeleken met het Wilde Westen vanwege de primitieve bebouwing en de vrijgevochtenheid, maar dat is niet de reden van de naam. De verklaring is veel simpeler: het winkelstraatje met de houten keten doet denken aan straatbeelden van de westernstadjes uit Bonanza. De cowboys, paarden en revolvers moet je dan wel even wegdenken.

Oude strandopgang

Tot begin jaren zestig is de toegangsweg naar de Zuidpier de belangrijkste strandopgang naar zowel het kleine strand aan de voet van het Seinpostduin als het grote strand ten zuiden van de Zuidpier. Deze toegangsweg loopt dwars door het Seinpostduin en ligt in een diepe geul. Langs de strandopgang staan een paar eenvoudige houten winkeltjes, waar de strandhuisjesbewoners en andere strandgasten graag gebruik van maken. Dicht daarbij staat sinds 1955 ook een houten keet ‘De Zeeloods’, waarin de Gereformeerde Kerk van IJmuiden kerkdiensten, zondagsschool en andere activiteiten organiseert.

Nieuwe strandopgang

Bij de verlenging van de Haringhaven begin jaren zestig van de vorige eeuw moet de oude strandweg verdwijnen. Deze volgde het tracé van de tegenwoordige Haringkade en boog ten zuiden van de oude Haringhaven af naar een parkeerplaats onderaan het Seinpostduin bij de Seinpostweg. Bovendien worden de toegangsweg naar de Zuidpier en de omgeving daarvan afgesloten. De gemeente legt een nieuwe strandroute en een nieuwe strandopgang aan. De route loopt via de Dokweg en de Kromhoutstraat naar een nieuw aangelegd parkeerterrein aan het einde van de Kromhoutstraat. De route terug loopt via de Ampèrestraat.

Vanaf het nieuwe parkeerterrein wordt in de duinen ten zuiden van de oude toegangsweg een nieuwe toegangsweg naar het strand aangelegd: de Badweg. Omdat deze veel langer is en niet door een geul loopt, moeten strandgangers te voet een veel langere en moeizamere weg tussen de parkeerplaats en het strand afleggen. De winkeltjes en de ‘Zeeloods’ verhuizen van de oude toegangsweg naar de Badweg. Bij het strand verrijzen aan weerszijden van de Badweg diverse withouten keten, en zo ontstaat daar begin jaren zestig het bekende Bonanzastraatje.

Baileybrug

In verband met werkzaamheden rond de pierenverlenging worden in 1965 de Zuidpier, de toegangsweg en delen van het strand hermetisch afgesloten. Over de toegangsweg komt veel zwaar werkverkeer te rijden. Om het kleine strand en het grote strand met elkaar verbonden te houden wordt een Baileybrug aangelegd over de geul. Zo kunnen strandgangers toch het kleine strand bereiken, en kunnen strandhuisjesbewoners van het kleine strand het winkelstraatje aan de Badweg bereiken.

Winkelstraat

Veel IJmuidenaren en vaste IJmuiderstrandgasten hebben mooie herinneringen aan het Bonanzastraatje. Onder vaste strandgasten wordt het winkelstraatje ook wel de ‘Pier’ of het ‘Platootje’ genoemd. Ruim dertig jaar lang voorzien de diverse langs het straatje gelegen winkels en horecagelegenheden de strandhuisjesbewoners en badgasten tijdens het zomerseizoen van hun natjes, droogjes, badkleding en andere spulletjes. In de loop der jaren zitten aan het winkelstraatje onder meer een zelfbedieningszaak (De Toko, Vivo), winkeltjes met strandspullen, snuisterijen, souvenirs en kleding, de patatzaak van ‘Dikke Co’ en snackbar Rosanna, een ijswinkel, een viskiosk, een amusementshal, de groente- en fruitzaak van Zaagstra, café De Klikspaan, paviljoen Zeedistel en paviljoen ’t Schouwtje.

Ook aan de veiligheid is gedacht: op een duintop naast het straatje staat een strandpolitiepost en in een grote caravan aan het straatje bevindt zich een Rode Kruispost. Tussen het straatje en de Zuidpier staat aan de zeezijde Paviljoen Zuidpier van Verswijveren. Op mooie dagen is het een drukke en gezellige bedoening in en rond het straatje, met veel badgasten, terrasjes, uitgestalde waren en wapperende vlaggetjes.

Vooruitgang…

In het najaar van 1993 verdwijnt het Bonanzastraatje met bebouwing vanwege de uitvoering van het Kennemerstrandplan. De grote strandvlakte ten zuiden van de Zuidpier maakt plaats voor de jachthaven Seaport Marina, het Kennemermeer met omliggend recreatie- en natuurgebied, de Kennemerboulevard met hotel en winkels en een groot parkeerterrein. De zeereep en het strand verhuizen zeewaarts. Op de nieuwe zeereep wordt een appartementencomplex gebouwd. De ondernemers van het Bonanzastraatje mogen verhuizen naar de boulevard, maar of dat daadwerkelijk gebeurt? De drukte en gezelligheid van het straatje zijn in elk geval nooit meeverhuisd…

Van het Bonanzastraatje zelf is niks meer te vinden. Als je via de Badweg richting de Kennemerboulevard of de parkeerplaats rijdt, dan ligt het voormalige Bonanzastraatje zo ongeveer tussen de duinenrij en de rotonde. Gelukkig hebben we de ansichten, foto’s, filmbeelden (op onder meer YouTube) en herinneringen aan dit typisch IJmuidens gezellige winkelstraatje nog; een schrale troost…

Fotobijschrift: Het Bonanzastraatje oostwaarts gezien in 1993. Foto: Collectie Giel Twisk.