Frits Rijperman kijkt ernaar uit, naar zijn pensioen. Nog even en dan wachten zeeën van tijd. Tijd om alle muziek uit de kast te halen of gaat hij de dynamiek van het werk in de zorg missen? Het aftellen is begonnen, met nog… 10 maanden.
One in Ten, UB40
In de opwindende januarilucht van IJmuiden begint het aftellen naar mijn pensioen, nog 10 maanden. Elke maand voeg ik een nieuwe noot toe aan mijn levensritme. Collega Sandra heeft een aftel-app voor me gedownload. Ja, het bestaat echt. Het lijkt wel een live versie van een NASA-lancering: ‘Nog 10 maanden, drie weken, 2 dagen, 13 uur, 20 minuten, 28, 27, nee, 26 seconden.’ Hoewel ik mezelf had voorgenomen stoïcijns te blijven en niet af te tellen, verraden mijn mondhoeken een stiekeme glimlach. Misschien moet ik me er af en toe aan overgeven. Met m’n neus in de app Retirementcountdown is dat wel erg makkelijk.
Er dienen zich nog nieuwe taken aan op het werk. Bij zorgorganisatie De Waerden, voor mensen met een verstandelijke beperking. Nieuwe teamleiders inwerken in IJmuiden, maar nu komen ook de zorglocaties in Schagen er nog bij. Ik mag nu 35 jaar leidinggevende ervaring overdragen. Maar, ho even. Weet ik het allemaal écht zo goed? Hoe heb ik lastige periodes omgebogen? Wat ging uiteindelijk goed, en wat was daarbij mijn rol? En, was dit mijn droom? Ik was ook ooit 17 en wat wilde ik later worden? Was dat dan ‘Teammanager in de zorg’? Dat dacht ik niet. Nee! Eerst ster-gitarist, daarna journalist, leraar of cabaretier.
Met een gevoel van nostalgie had ik een tijd geleden mijn lp collectie van zolder gehaald en een platenspeler aangesloten op mijn enorme geluidsinstallatie. ‘Present Arms’ van UB40 uit de begintijd van mijn werkzame leven in 1980, glijdt uit de hoes. Een gruizend geluid van de inloopgroef en dan: ,,I am a one in ten, a number on a list, a statistic, a reminder of a world who does’t care.’’ Ik ben terug in Benningbroek, West-Friesland, in een appartement in een oude verlaten tuinbouwschool. Ik had een beetje de new-wavelook aangemeten, kuif, buttons op, met vlassig snorretje, in een overall a la Sting.
De boodschap van UB40 was niet vrolijk, want je bent een nummer en je hoeft alleen maar een lijst in te vullen, maar de reggaebeat klonk vet en optimistisch. Nu nog steeds trouwens. UB40 vernoemde zich naar hun werkloosheidsformulier. Het was de tijd van de regering Thatcher in Groot-Brittannië, dat kampte met een enorme jeugdwerkloosheid. Ik had er in Nederland ook last van. Geen werk, geen woning. Uiteindelijk ben ik in de zorg beland. Terugkijkend voelt het of ik ergens ben blijven hangen, 44 jaar lang. Wat is er bereikt, behalve de eindstreep? Er sombert een donderwolk boven mijn kalender en ik mijmer over carrièrekeuzes, gebogen over mijn platenkast.
De laatste maanden experimenteer ik met iets nieuws: de opkomst van de tekstrobot. ChatGPT levert moeiteloos onderwerpen en complete columns van ongeveer 200 woorden. Ik weiger, blijf mezelf en wil geen nummer zijn. Als een elektronische compositie speelt de machine haar rol in het orkest van verandering. Maar te midden van efficiëntie en innovatie bekruipt me melancholie. Kan de robot het menselijke vervangen?
Terwijl de laatste maanden verstrijken, koester ik de momenten van echte menselijke interactie. Ik kan mijn kennis overdragen door coachend samen leiding te geven. De robot brengt efficiëntie, maar kan het de ziel van het werk vervangen? Terwijl ik me voorbereid op mijn laatste dans voordat het gordijn van mijn carrière valt, besef ik dat ik meer ben dan statistiek op een aftel-app. Mijn leven is geen cijfer, geen nummer. De ware waarde ligt in menselijke warmte, de glimlach, humor, samenwerking en de nestor zijn. Niet in de kille efficiëntie van een formulier.