IJmuiden – De sfeervolle restaurantzaal van het Zee- en Havenmuseum – volgens voorzitter Cor Oudendijk de gezelligste zaal van IJmuiden – zag er vrijdag net iets anders uit dan gewoonlijk. Aan de wand hing een slinger met de tekst ‘Happy Birthday’, want het was de verjaardag van zeeschilder Fred Boom. Het bereiken van de 85-jarige leeftijd was voor hem aanleiding geweest om een nieuwe expositie in te richten. Een kunstwerk voor elk levensjaar, want bij opening hingen er 85 schilderijen en tekeningen aan de muur. Een uur later was de expositie niet meer compleet: het eerste werk was al verkocht.

Door Raimond Bos

Traditiegetrouw heette Cor Oudendijk de aanwezigen – zo’n vijfenzeventig belangstellenden waren naar het museum gekomen – welkom. Hij prees Fred Boom om de wijze waarop hij de zee in kleur, golfslag en wind weet vast te leggen op het doek. Wat de twee mannen verbindt is dat ze allebei eind jaren ‘50 zijn gaan varen. Boom was afkomstig uit een echte maritieme familie: zijn opa van vaders kant was varensgezel en zijn opa van moeders kant scheepsbouwer. Thuis werd daardoor vaak over schepen gesproken en het was dan ook niet verwonderlijk dat Fred Boom zelf op 16-jarige leeftijd als lichtmatroos voor het eerst naar zee ging. Hij volgde vervolgens de Kweekschool Scheepswerktuigkundigen in Amsterdam en trad aansluitend in dienst van de Koninklijke Nederlandsche Stoomboot Maatschappij (KNSM). Elf jaar lang voer hij als bemanningslid op zowel vracht- als passagiersschepen en zag hij een groot deel van de wereld. Daarna nam hij afscheid van het varen en werkte hij jarenlang bij een olie- en vettenfabriek in Zaans

Waarheidsgetrouw

Tekenen en schilderen bleek een talent te zijn waarover Boom al op jonge leeftijd beschikte. Zijn jongere broer Rob, die vrijdag de officiële openingshandeling verrichtte, vertelde: ,,Fred heeft zijn hele leven getekend en geschilderd. Wij hadden dezelfde tekenleraar en ik kreeg van hem precies dezelfde opdrachten die Fred pakweg vijftien jaar eerder ook had gekregen. Mijn tekenboek heb ik altijd bewaard. Ik vond mijn werk best mooi, maar dat van Fred was beter. Daar zat meer sfeer in.’’ Ongeveer achthonderdvijftig schilderijen maakte Fred Boom in de loop der jaren. Het werden hoofdzakelijk scheepsportretten en zee- en havengezichten. De schepen die hij op het doek vereeuwigd, schildert hij waarheidsgetrouw na op basis van foto’s. De rest fantaseert hij erbij. ,,Het moet maritiem-technisch verantwoord zijn. Je mag de maritieme historie niet verkwanselen’’, vindt hij. ,,Als opa zegt: ‘Daar heb ik op gevaren’, dan moet het wel opa’s boot zijn. Maar hoe de lucht en het water geschilderd zijn, dat is allemaal fantasie.’’

Verkocht

Op vrijwel elk doek in deze expositie is een schip – al dan niet gedeeltelijk – te zien. Alleen voor het werk ‘Zeegezicht met meeuw’ geldt dat niet. Schepen met namen als Aristotoles, Strabo, Amersfoort, Happy Dragon en Heerengracht zijn op de kunstwerken te zien. Vooraf had Boom al tot in detail bepaald welk schilderij waar moest komen te hangen. Toch blijkt daar verder geen filosofie achter te zitten: ,,Ik heb ze een beetje gesorteerd op formaat. Ja, die ene wand daar, dat is wel allemaal een beetje Zaans.’’ Alle werken in deze expositie zijn te koop, het eerste werd zelfs al direct na de officiële opening meegenomen. Een situatie die ongebruikelijk is, maar te verantwoorden doordat de koper helemaal vanuit België naar IJmuiden was afgereisd. Boom heeft zeven maritieme kunstboeken op zijn naam staan en richtte nu zijn 38e expositie in. Speciaal voor deze gelegenheid schilderde hij recent nog een aantal werken. Zijn echtgenote Agnes nam vrijdag kort het woord om hem te feliciteren, maar hintte er ook meteen op dat het nu wel eens tijd wordt dat hij ook als kunstschilder met pensioen gaat.

Vriendenpas

Sinds kort is het mogelijk om voor veertig euro per jaar ‘Vriend van het Zee- en Havenmuseum’ te worden. Met de bijdragen van vrienden kan men de museumcollectie in stand houden en uitbreiden. Een vriend heeft onbeperkt vrije toegang tot het museum en mag een (klein)kind van maximaal 18 jaar oud meenemen. Verder krijgen vrienden een uitnodiging om elke opening van een nieuwe expositie samen met een introducé te bezoeken en zijn er speciale evenementen voor vrienden. Aan Fred Boom werd door Cor Oudendijk vrijdagmiddag de eerste vriendenpas uitgereikt. ,,Voor jou is het een pas voor het leven’’, benadrukte de voorzitter daarbij. De expositie ‘Tijd op zee’ is tot en met 5 mei 2024 te zien. Kijk op www.zeehavenmuseum.nl voor de openingstijden en overige informatie.

Fotobijschrift: Het luiden van de scheepsbel, hier verzorgd door Freds jongere broer Rob, is traditie bij het openen van een nieuwe expositie. Rechts de jarige Fred Boom en links museumvoorzitter Cor Oudendijk. Foto: Bos Media Services