Velsen – Afgelopen zaterdag vond traditiegetrouw Veteranendag Velsen 2023 plaats. Elk jaar wordt een bijzondere plek in Velsen als locatie gekozen, om een eerbetoon aan onze veteranen te organiseren. De locatie was dit jaar Begraafplaats Duinhof, te bereiken via de Zeeweg en Slingerduinlaan. Van de ongeveer 250 veteranen in Velsen gaven meer dan 80 mensen gehoor aan de uitnodiging door hun aanwezigheid.

Door Arita Immerzeel

Zij kregen behalve een naamplaatje, ook een witte anjer opgespeld. Een aantal van de aanwezige veteranen werd vergezeld door hun partner, familielid of vriend. Burgemeester Frank Dales en gemeenteraadslid Frank Cornet woonden de gehele bijeenkomst bij.

Hartelijke ontvangst

Met koffie en vers gebak worden de genodigden in Brasserie Duinhof ontvangen. Burgemeester Frank Dales geeft alle aanwezigen een hand en heet iedereen persoonlijk welkom. Theo Schutijser en zijn vrouw Nel zijn elk jaar van de partij. Theo (75) is veteraan na een heftige periode in Cambodja. Hij bracht ook onder andere negen winters op de Noordpool door als verpleegkundige ‘om de Russen tegen te houden.’ Theo vertelt over zijn carrière bij de Marine, dat er veel plezier was onderling. ,,Ik herinner mij de eenheid, de openheid naar elkaar. We wisten alles van elkaar, we deelden alles en hielden elkaar in de gaten. Bovendien hielden we elkaar scherp.” Theo en Nel vinden een bijeenkomst als dit belangrijk. Nel omdat Theo dan tenminste praat, want dat was thuis altijd moeilijk. Theo, omdat hij behandeld werd in verband met PTTS (posttraumatische stressstoornis) en er een rijker mens van werd. Vervolgens wordt het gezelschap naar een onherkenbare aula geleid. De aula blijkt omgetoverd tot een mooi verlichte en met veel verse bloemen getooide restaurantopstelling. Aan ronde tafels, met linnen lakens gedekt, kan men met acht personen per tafel plaatsnemen.

Bewogen speech van de burgemeester

De burgemeester start, als iedereen stil is, met de vraag wie zijn veteranenspeld heeft verloren. Het breekt de spanning een beetje. Een bewogen speech volgt. De burgemeester schuwt de vergelijkin met de afschuwelijke realiteit van hedendaagse oorlogen niet en spreekt de hoop uit, dat we gevrijwaard van oorlog blijven. ,,Hoe mooi zou het zijn, als op Veteranendag Velsen 2024 er geen oorlog meer is!” gaat vooraf aan zijn openingsspeech.

Stilstaan bij moed en toewijding

Dan klinkt het: ,,Vandaag staan wij samen stil bij uw buitengewone moed en toewijding. U beantwoordde de roep van plicht. U liet achter wat u dierbaar was om aan de frontlinie waarden als vrede en veiligheid te verdedigen. Waarden, die wij koesteren. U kwam in situaties terecht, waarbij u keuzes moest maken. Keuzes in onzekerheid, onder tijdsdruk en met grote gevolgen voor het slagen van de missie. En mogelijk voor leven en dood van eigen manschappen. U droeg de lasten van oorlog, samen met het thuisfront, waarvan u maanden gescheiden leefde.” Een dochter pinkt een traantje weg, na een blik op haar schijnbaar onbewogen vader.

Frank Dales benoemt ook expliciet de lichamelijke en mentale gevolgen, die veteranen kunnen ondervinden van hun missie. ,,Ik voel het als plicht om een gemeenschap te creëren, die de unieke strijd van de veteranen begrijpt en respecteert. Onze veteranen mogen zich nooit vergeten of alleen voelen.” Ook wenst Frank alle aanwezigen een mooie, betekenisvolle dag toe en sluit af met een passend gedicht van Willem Wilmink, waarin aan de orde komt, hoe het zou zijn, als een gevangen genomen jood of een nazi je vader zou zijn.

Stilte

Er volgt een minuut stilte om degenen, die sneuvelden te herdenken. Daarna zingen de aanwezigen twee coupletten van het Wilhelmus. Vervolgens gaat een deel van de aanwezigen naar buiten, om op het veld met de oorlogsgraven de onthulling van het zogeheten Witte Anjer Perk bij te wonen.

Anjerperkje

Met het Witte Anjer Perk is gehoor gegeven aan het verzoek van Veteranencomité Velsen om onze veteranen in Velsen te eren. Hiermee is een zichtbaar bewijs van waardering van de gemeente voor hen gecreëerd. Samen met de 96-jarige veteraan heer Bragt onthult de burgemeester na uitleg van de symboliek van het perkje, de maquette met uitleg. ,,In het ontwerp staat in siergras de letter V. De V van Veteranen, maar ook van Vrede en Veiligheid. Samen met andere bloemen kleurt het perkje rood, wit en blauw. Het perkje is omlijst met graniet. Ook dit is symbolisch, omdat de gebeurtenissen waar een veteraan mee te maken krijgt, niet rechtlijnig zijn.”

Film

Roy Dames, documentairemaker, toont zijn film over de razzia van 16 april 1944 in Beverwijk, waar 486 met name jonge jongens uit Velsen-Noord en Beverwijk zijn opgepakt. Af en toe licht hij ook iets toe, zodat het verhaal duidelijker wordt. Tijdens de vertoning legt een dochter haar hand op haar vaders been. Hij slaat zijn handen voor zijn gezicht. De heer N.B. Brouwer is verrast door de film. Als kleuter maakte hij de razzia mee, dat wil zeggen, zijn moeder was erg zenuwachtig, weet hij nog en zijn vader zat onder de vloer verstopt. Hij herkent de verhalen van zijn moeder en heeft zelf een beeld zonder taal van de gebeurtenissen.

Onderzoek naar wensen en ideeën

Niet alle aanwezigen kunnen Begraafplaats Duinhof als locatie of de documentaire over de razzia waarderen. Frank Dales kondigt aan, dat er een enquête/onderzoek zal plaatsvinden onder alle veteranen van Velsen om wensen en ideeën voor Veteranendag Velsen 2024 te inventariseren.

Diner

Na dankwoorden en bloemen voor de sprekers en organisatoren van de veelbewogen bijeenkomst, wordt het diner aangekondigd. Er wordt genoten van soto ajam vooraf, vervolgens een traditiegetrouwe Indische rijsttafel met spekkoek toe. Ook hier blijken smaken te verschillen. Een veteraan, die nooit meer rijst heeft gegeten na zijn diensttijd in Nieuw-Guinea, eet ook nu geen rijst. Maar een ander schept twee keer op. ,,Net als vroeger, dan kregen we elke woensdag een blauwe hap!”

Mede-organisator Ina Leen van het Vetranencomité kijkt terug op een mooie bijeenkomst. ,,Ik vond het indrukwekkend.” Ina organiseert ook netwerkbijeenkomsten, die door een vaste groep veteranen bezocht worden. De heer H.E. de Jong is één van de oudste veteranen vandaag, want hij is deze dag 96 jaar geworden. ,,Mooi toch, zoveel mensen op mijn verjaardag!” zegt hij blij. Lichamelijk en mentaal gevoed vertrekken alle aanwezigen na alle eerbetoon weer huiswaarts. ,,Tot volgend jaar!” klinkt het uit de mond van onder anderen veteraan Bragt.

Er waren veel veteranen die gehoor hadden gegeven aan de uitnodiging van de gemeente Velsen. Foto: Reinder Weidijk