Een kijkje in de hoge vuurtoren

In deze rubriek staan we even stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor een kijkje in de hoge vuurtoren.

Door Erik Baalbergen

Er zijn zo van die typisch IJmuidense plekken en gebouwen waar je als IJmuidenaar graag wel ‘ns een kijkje zou willen nemen maar waar je niet zo maar kunt binnenlopen. De vuurtorens zijn daar een fraai voorbeeld van.

Enkele tientallen jaren geleden, toen we nog echte vuurtorenwachters hadden en de veiligheidsregels nog niet zo streng waren, werden er nog wel ‘ns rondleidingen georganiseerd. IJmuidens laatste vuurtorenwachters Bertus Korterink en Anton Poppe hebben regelmatig met een groepje nieuwsgierigen de hoge vuurtoren bestegen en met trots de lampen en het draaimechanisme getoond waarmee in combinatie met het vaste licht van de lage vuurtoren al jarenlang menig schipper de vaargeul weet te vinden.

In de tachtiger jaren van de vorige eeuw heb ik enkele rondleidingen onder leiding van Korterink en Poppe meegemaakt. Destijds voornamelijk om van het uitzicht te genieten. Met een rits-rats-klik pocketcameraatje heb ik toen nog wel ‘ns wat plaatjes geschoten, maar de resultaten van destijds laten sterk te wensen over…

Ergens begin vorig jaar spreek ik Gijs Kalkman over een mogelijkheid om weer ’s de vuurtoren te bezoeken. Voor zijn werk als Rijkswaterstater komt hij op plekken in en rond IJmuiden, waar menig IJmuidenliefhebber alleen maar van kan dromen. Gijs zet regelmatig foto’s van zijn werkbezoekjes op Facebook, zodat we toch een beetje over zijn schouder kunnen meekijken.

Dit aanbod kan ik niet afslaan

Enige tijd later neemt Gijs contact met me op over een mogelijkheid om met hem zowel de hoge als de lage vuurtoren te bezoeken. Zo’n aanbod kan ik natuurlijk niet afslaan. Hij benadrukt wel dat het eenmalig is, om te voorkomen dat straks iedereen hem gaat lastigvallen met verzoekjes voor een rondleiding…

Op een vrijdagmiddag in juni vorig jaar is het zover en beklimmen we beide vuurtorens. Een hele uitdaging overigens met mijn long-Covid klachten. Naast de trap van de terp waarop de hoge vuurtoren staat, telt de ruim 43 meter hoge vuurtoren tien verdiepingen en 159 treden. De lage vuurtoren is 24 meter hoog en telt vijf verdiepingen en 88 treden. Het is een zonnige en een van de heetste dagen van jaar, waarbij de zon genadeloos de gietijzeren torens beschijnt en de binnentemperatuur tot hoge waarden doet stijgen. Maar met de nodige tussenstops, die Gijs enthousiast vult met allerlei wetenswaardigheden over wat we onderweg tegenkomen, bereiken wij de hoogste sferen. Bovenin beide torens kun je genieten van zowel de techniek rond de verlichting als het uitzicht.

Goed onderhouden

Je zou denken dat de binnenkant van zo’n vuurtoren saai is, maar niets is minder waar, vooral met de uitleg van Gijs. Eigenlijk is er sinds de bouw niet veel veranderd aan de torens. De techniek rond de verlichting is natuurlijk wel meegegroeid met de tijd, maar de constructie van met bouten en moeren aan elkaar gemonteerde gietijzeren panelen, de wenteltrap met leuning en de verdiepingsvloeren zijn van de jaren zeventig van de negentiende eeuw, toen de torens gebouwd werden. Destijds had men oog voor zowel degelijkheid als sierlijke afwerking. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de Lange Jaap bij Huisduinen zijn onze vuurtorens altijd goed onderhouden en hoef je niet bang te zijn voor instorten of scheefzakken.

Ik denk zo maar dat Rijkswaterstaat de IJmuidenaar een groot plezier zou doen door af en toe ’s een rondleiding te organiseren in een van de vuurtorens. Voeg daarbij de kennis en het enthousiasme van iemand als Gijs Kalkman, en de rondleiding wordt een heuse IJmuiden ervaring!

Fotobijschrift: Kijkje in de hoge vuurtoren vanaf een hogere verdieping naar beneden. Op dit plaatje zien we heel goed de basiselementen waarmee de vuurtoren is opgebouwd: de gietijzeren panelen die met bouten aan elkaar zijn bevestigd, de verdiepingsvloeren met hekken en de trap met prachtig versierde leuningen. Alsof het onderdelen van zelfbouwpakket ‘Gjutjärnsfyren’ van een groot Zweeds warenhuis zijn! Onder in het midden is de hijsschaft zichtbaar, voor het op- en afhijsen van materiaal. Foto: Erik Baalbergen