Velsen – Vanaf zaterdag 18 juni is in het Zee- en Havenmuseum een nieuwe tentoonstelling te bekijken over de geschiedenis en de ontwikkeling van het sluizencomplex in IJmuiden. 2022 zal de geschiedenis ingaan als het jaartal waarin de grootste sluis ter wereld, Zeesluis IJmuiden, in gebruik wordt genomen. De titel van tentoonstelling ‘Op de sluizen van IJmuiden’ is ontleend aan een bekend lied uit de jaren 50 van de vorige eeuw, gezongen door Max van Praag. 

Door Ingeborg Baumann

De tentoonstelling werd geopend door de heer Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dronkers blijkt een bevlogen spreker, niet gespeend van enige humor ook. Eerder opende hij in 2016 de tentoonstelling 140 jaar Noordzeekanaal. De geschiedenis van de sluizen begint in 1865 en het sluizencomplex bestaat uit de Zuidersluis uit 1876, de Middensluis uit 1896, de Noordersluis uit 1929, de Spuisluis uit 1940 en het Gemaal uit 1975. 

Dronkers stipt de rauwheid van de werkomstandigheden toentertijd aan. ,,Op foto’s zie je behalve wat hoeden van de hoge heren heel veel petten. Nu draagt iedereen die z’n steentje bijdraagt aan de bouw van het complex een helm.’’ 

De laatste keer dat de secretaris-generaal zo’n helm op had bij een bezoek aan de toen nog in ontwikkeling zijnde Zeesluis IJmuiden werd hij verrast door het IJmuidense briesje en waaide die helm af. ,,Die zweeft hier nog ergens.’’ Verder zegt hij:,, Het sluizencomplex en de Zeesluis is een hoogstaand en toekomstbestendig werk. Een parel. Gebouwd met liefde, kennis en vakmanschap.’’ 

Kathedraal 

Dronkers: ,,Het is echt immens wat hier gebouwd is, dat hele complex is een kathedraal onder de grond. Ik hoor wel eens: ‘Is dat ding nou echt nodig?’ Je kunt nooit inspelen op wat gaat komen. Maar het vergt lef en visie om dingen voor elkaar te krijgen en deze sluis gaan we nooit spijt van krijgen. En dan: als je iets niet doet, doe je het altijd verkeerd. In Nederland zijn we nooit klaar, we moeten altijd blijven vechten voor onze veiligheid.’’ Hij kreeg uit handen van curator Willemina Oostenrijk en Oudendijk een mooie ingelijste prent die zichtbaar in de smaak viel. 

Lef en visie

Het sluizencomplex omvat meer dan Zeesluis IJmuiden. Dat weten wij natuurlijk wel. Maar het blijft indrukwekkend om te zien hoe het allemaal in elkaar steekt, zéker ook voor bezoekers van buiten Velsen. Er is op de tentoonstelling ook te zien wat voor functies het complex nog meer heeft, waarbij de selectieve onttrekking, er wordt nog gebouwd aan de constructie in het Binnenspuikanaal waardoor zout water terug naar zee stroomt, nog eens duidelijk wordt uitgelegd. Maar het sluizencomplex zorgt ook voor onder andere afwatering en werkt als stormvloedkering en vispassage. 

In het besloten gezelschap bij de opening was ook wethouder Floor Bal, met onder andere ‘water’ in zijn portefeuille. Bal was al snel verdiept in een virtueel spel waarbij een schip de sluizen doorvaart. Bleek nog best een klusje, ook virtueel. 

Verhalen

Het Zee- en Havenmuseum wordt gerund door vrijwilligers en misschien is wel het allerleukst aan het museum dat die mensen een bron zijn van prachtige verhalen en overal uitleg aan kunnen geven. Trek gerust maar een paar uur uit voor een bezoek aan een van de parels van Velsen. Het is namelijk een verrassend groot museum waar van alles te zien en te beleven is over de geschiedenis van het Noordzeekanaal, de bouw van de sluizen en de pieren en het ontstaan daarna van IJmuiden en alle maritieme activiteiten. Na het bezoeken van de tentoonstelling is het vanaf het museum slechts een korte wandeling naar het sluizencomplex om daar ‘op de sluizen van IJmuiden’ ruim 150 jaar geschiedenis in ogenschouw te nemen. Een unieke plek waar we,  op wat gemopper her en der na, heel trots op zijn. 

De tentoonstelling is te zien tot en met 8 januari 2023. Het museum is regulier geopend op zaterdag-, zondag- en woensdagmiddag van 13.00 tot 17.00 uur. In de maanden juli en augustus is het museum alle middagen geopend, behalve op maandag. 

Zie ook: www.zeehavenmuseum.nl.

Foto: Jan Hendrik Dronkers, secretaris-generaal van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat krijgt een mooie prent. Foto: Ingeborg Baumann