Wekelijks staan we in deze rubriek stil bij een IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de seinpost op het Semafoorduin.

Door Erik Baalbergen

Al sinds het graven van het Noordzeekanaal domineert het Seinpostduin, of het Semafoorduin, de zuidoever van de kanaalmonding. Boven op deze markante duintop staan enkele gebouwen en woningen die een belangrijke rol spelen of hebben gespeeld voor de scheepvaart bij IJmuiden.

Het Haven Operatie Centrum (HOC) is de verkeerstoren van waaruit het scheepvaartverkeer rondom IJmuiden en het aanloopgebied van IJmuiden wordt geregeld. Het oudste en opvallendste bouwwerk is de kleine vuurtoren. Samen met z’n verder landinwaarts gelegen grote broer zorgt de Vuurtoren IJmuiden Laag voor een lichtlijn, waarmee schepen op zee de vaargeul kunnen vinden en aanhouden. Naast het HOC en aan de voet van de vuurtoren bevinden zich twee rijtjes voormalige dienstwoningen. Deze woningen zijn in 1905 en 1906 gebouwd voor het personeel van de vuurtoren en de seinpost op het Seinpostduin.

Semafoor

In 1876, het jaar van de opening van het Noordzeekanaal, verrijst de eerste ‘sémaphore’ of seinpost op deze duintop. Sémaphore wordt later geschreven als semafoor, maar op z’n IJmuiens is het gewoon simmesfoor. De seinpost is aanvankelijk een eenvoudige houten stelling waarmee door middel van gehesen vlaggen, kegels en bollen informatie over de waterstanden, sluizen, ligplaatsen, stromingen en stormwaarschuwingen wordt doorgegeven aan binnenkomende schepen, zodat deze veilig vanaf zee naar de sluizen bij IJmuiden kunnen varen.

De seinpost is via een telegraaflijn verbonden met IJmuiden. Via de seinpost worden per telegram ontvangen berichten met behulp van seinvlaggen doorgestuurd naar schepen op zee. Omgekeerd worden vanaf schepen via seinvlaggen verstuurde berichten vanuit de seinpost weer doorgestuurd per telegram. Zo kunnen schepen loodsen en sleepboten aanvragen. Het telegraafkantoor in IJmuiden stuurt berichten over in- en uitvarende schepen tegen betaling door naar belangstellenden als “zeetijdingen”. Vooral reders en kooplieden maken gretig gebruik van de voor die tijd dure berichtendienst.

In de loop der jaren wordt de seinpost uitgebreid en voorzien van lampen. Met de komst van moderne communicatiemiddelen wordt de seinpost overbodig. In de jaren tachtig van de vorige eeuw wordt alles geregeld vanuit het HOC en verdwijnt de seinpost. Maar een stukje van de laatst gebouwde seinpost op het Seinpostduin staat er nog: de Seinpoststelling. Een duikje in de geschiedenis van dit aparte gebouwtje!

Nieuwe seinpost

In de zomer 1966 wordt de kleine vuurtoren op het Seinpostduin veertig meter naar het zuiden, naar zijn huidige positie gerold. Dit is nodig om de lichtlijn te corrigeren na de verlenging van de pieren in de jaren zestig van de vorige eeuw, waarbij de vaargeul is verlegd. Aansluitend wordt in 1967 en 1968 een nieuwe lichtseinstellage gebouwd tussen het kustwachtstation op de noordwesthoek van het Seinpostduin en de verplaatste kleine vuurtoren. De nieuwe stellage vervangt het door het Loodswezen bediende oude seinraam naast het kustwachtstation.

Het seinraam van de nieuwe stellage wordt voorzien van nachtlichten en sterke daglichten. Onder het seinraam bevindt zich een ruimte met accommodatie bestemd voor personeel van de Rijkshavendienst. De nieuwe stellage is uitgerust met VHF radio en radar. Via het op 1 december 1968 in gebruik genomen seinraam wordt aan binnenvarende schepen op visuele wijze informatie over het gebruik van de sluizen verstrekt. De bediening van de lichten vindt plaats vanuit de toren van het havenkantoor tussen de Noordersluis en de Middensluis.

Typisch IJmuidens genieten

In de tachtiger jaren, als het seinraam overbodig is geworden, wordt de stellage deels ontmanteld. Het seinraam verdwijnt, maar de personeelsaccommodatie blijft staan. Een ondernemend IJmuidens paar bouwt later de accommodatie om tot een gastenverblijf. Inmiddels is de Seinpoststelling al weer jarenlang een eenkamerhotel. Zo’n maand geleden is de ruimte weer helemaal opgeknapt.

Vorige week hebben wij het genoegen gehad om een paar nachten op deze unieke en typisch IJmuidense locatie door te brengen. Een prachtig cadeau van enkele naaste familieleden voor m’n zestigste verjaardag een half jaartje terug. 

Ruim boven het op zich al hooggelegen Seinpostduin is het zowel zittend aan de ontbijttafel of op het bankje op het balkon als liggend in je hangmatje puur genieten van de uitzichten, de langsvarende schepen en bootjes, de zee, de wolkenpartijen, de zonsondergangen en de verre blikken op de oostkust van Engeland. 

Nou ja, die oostkust in gedachten dan…

Foto:

De Seinpoststelling op een typisch IJmuidense locatie en omgeven door typisch IJmuidense bebouwing. Hoog en droog genieten! Foto: Erik Baalbergen