Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor Zeesluis IJmuiden.

Simon Vissering, de bedenker van de naam IJmuiden, heeft er ruim 130 jaar na zijn overlijden weer een wapenfeit bij: hij is indirect bedenker van de helft van de naam van de grootste zeesluis ter wereld. Vorige week dinsdag maakten Velsens wethouder Jeroen Verwoort en de directeur van Rijkswaterstaat Nienke Bagchus gezamenlijk in een videoboodschap de naam van onze nieuwe sluis bekend: Zeesluis IJmuiden.

Naamgevingscampagne

In juli dit jaar organiseerden de gemeente Velsen en Rijkswaterstaat een naamgevingscampagne. Het publiek werd opgeroepen om namen in sturen en gaf massaal gehoor aan deze oproep met ruim vijfduizend inzendingen. Naast ludieke namen als De Irma Sluis en De Sluizenmoeder zijn er ook serieuzere namen aangeleverd. Uit alle inzendingen maakte de naamgevingscommissie van de gemeente Velsen een eerste selectie. Vervolgens stelde een jury bestaande uit “nabije buren van de zeesluis” hieruit een top 5 samen. Uiteindelijk heeft het college van B&W Velsen de naam ‘Zeesluis IJmuiden’ gekozen. Deze naam is vijf keer ingediend en de indieners hebben een taart met de naam ontvangen. De eerste inzender van deze naam mag aanwezig zijn bij de opening van de zeesluis in 2022.

Aandacht

Zelden heeft de bekendmaking van een naam tot zoveel grappen in de media en op de social media geleid. Zelfs nieuwslezers op een landelijke zender konden hun lachen niet onderdrukken tijdens het nieuwsitem met de titel “Zeesluis IJmuiden: Grote hilariteit om uitkomst naamverkiezing”, waarin het hoogtepunt van de videoboodschap werd vertoond. Nog dezelfde dag speelde het satirisch online nieuwsmagazine De Speld in op de bekendmaking met de kop: “IJmuidense wethouder noemt pasgeboren baby ‘Pasgeboren Baby’”. De kersverse en trotse vader deelt daarin mede: “Pasgeboren Baby is kerngezond! Mijn vrouw Mijn Vrouw en ik zijn dolgelukkig.”. Jeroen Verwoort kan de aandacht en humor rond de naamgeving wel waarderen, getuige de reacties op zijn facebookpagina.

Na zo’n naamgevingscampagne en de nodige spanningsopbouw in de videoboodschap is het natuurlijk eerst even slikken bij de openbaring van zo’n niet-creatieve maar wel voor de hand liggende naam als ‘Zeesluis IJmuiden’. Critici klagen op social media dat de naam niet strookt met de bij de campagne geldende voorwaarde: “De naam moet internationaal bruikbaar zijn (vermijd ‘sch’ en ‘g’).” Die ‘sch’ en ‘g’ zitten inderdaad niet in de naam, maar hoe zit het met de ‘IJ’ en de ‘ui’? Ach, de naam IJmuiden heeft zich – ongeacht de internationale onuitspreekbaarheid – al bijna 150 jaar weten te handhaven in deze wereld en is diep geworteld in zeevaartkringen. Dan kan dat ‘Zeesluis’ er ook nog wel bij! Anderen vragen zich af of zo’n hele naamgevingscampagne wel nodig was. Het voordeel van deze aanpak is dat er – zonder dat er een duur reclamebureau aan te pas is gekomen – een klinkende naam is gekomen. De naam ‘Zeesluis IJmuiden’ voor ’s werelds grootste zeesluis en de hele ophef rond de naamgeving zijn uiteindelijk goed voor de naamsbekendheid van IJmuiden. Onze citymarketeer Friso Huizinga maakt ook geen punt van de nieuwe naam, hoewel hij het liefst natuurlijk wel letterlijk een punt voor IJmuiden ziet staan: Zeesluis .IJmuiden!

Sluisnamen

Hoe lang gaat zo’n sluisnaam eigenlijk mee? De geschiedenis leert ons dat vóór 1930 altijd luchtigjes werd omgegaan met sluisnamen. De eerste sluizen bij de opening van het Noordzeekanaal werden gemakshalve als de ‘Noordzeesluizen’ aangeduid, met de ‘kleine sluis’ en de ‘groote sluis’. Tegenwoordig zijn dit de Kleine sluis en Zuidersluis. De huidige Middensluis, in 1896 geopend als grootste ter wereld in zijn soort, heette jarenlang gewoon ‘nieuwe groote sluis’ of ‘Groote Sluis’. Pas bij de opening van de Noordersluis ruim dertig jaar later kreeg de Middensluis haar huidige naam. Begin 1930 stelde de minister van Waterstaat de namen van de schutsluizen bij IJmuiden officieel vast als (van zuid naar noord): ‘Kleine sluis’, ‘Zuidersluis’, ‘Middensluis’ en ‘Noordersluis’. Zeesluis IJmuiden komt nu dus het rijtje versterken, tussen Middensluis en Noordersluis in.

What’s in a name? Ik kan in elk geval het herdenkingsbordje uit 1930 ter gelegenheid van de opening van de Noordersluis straks in 2022 gewoon weer opnieuw gebruiken! De randtekst meldt immers: “Opening van de grootste sluis ter wereld. Ymuiden. Holland”, zonder sluisnaam. Alleen de datum nog even bijwerken…