IJmuiden – Deze week verschijnt in de Jutter/de Hofgeest de vierhonderdste aflevering van Typisch IJmuiden van Erik Baalbergen. De uit de hand gelopen hobby van een techneut met een ‘goed oog’ en een bijzondere interesse in IJmuiden. En hij kan ook nog eens uiterst onderhoudend en niet zonder laconieke humor schrijven. Het motto van Typisch IJmuiden, zowel van de wekelijkse populaire column hier in de krant als de gelijknamige Facebookpagina, is simpel en ‘typisch’ Erik Baalbergen: ‘’Je kunt wel kennis blijven opbouwen maar het is leuker er wat mee te dóen. En zo laat ik anderen meegenieten, krijg ik respons en dat is dan weer mijn inspiratie.’’

Door Ingeborg Baumann

Onze marketingorganisatie .IJmuiden bestempelt de diverse, historische, bedrijvige, rauwe en mooie plekken van Velsen als de Parels van Velsen. De foto’s en columns van Baalbergen laten die plekken, met IJmuiden als het kloppende hart, tot leven komen, zowel in beeld als in woorden. Gebouwen, straten, situaties, gewoonten en gebruiken worden neergezet en de geschiedenis of het verhaal erachter wordt onderzocht en beschreven. Van onontdekte plekjes tot bekende gebouwen. Van een geniale foto van een meeuw die een scharretje verschalkt tot het op de voet volgen van alle stadia van de bouw van Zeesluis IJmuiden. 

Vaak besef je niet eens dat een huis of straat een verhaal heeft. Maar als Erik zich eenmaal verdiept in de materie komt alles tot leven en wordt zo’n column een juweeltje. 

Heus niet altijd een opgepoetste diamant, IJmuiden ís niet altijd glanzend en lieflijk. Maar wél een juweeltje.

IJmuiden te pakken

,,Het gesprek moet wel over Typisch IJmuiden gaan hoor, niet perse over mij.’’ Dat is een beetje moeilijk, het een en ander zijn verweven. Erik is geboren in Santpoort – in de kraamkliniek Maranatha waar heel veel meer IJmuidense baby’s het levenslicht zagen- maar getogen in IJmuiden en IJmuidenaar tot op z’n botten. Hoe het allemaal begon lezen we in het in 2017 verschenen boekje ‘Typisch IJmuiden, een levendige havenplaats in woord en beeld’: ,,Mijn passie voor IJmuiden begon toen we rond ons huwelijk in een flat aan de Bik- en Arnoldkade gingen wonen. Ik vroeg mij af wie Bik en Arnold waren. Daarnaast was ik nieuwsgierig waarom Oud-IJmuiden ten westen van de Oranjestraat er zo troosteloos uit zag. In de openbare bibliotheek vond ik het boek ‘Bles voor de Kop’, van C. van Es over de geschiedenis en het volksleven van IJmuiden. Via dit boek kregen Oud-IJmuiden en eigenlijk heel IJmuiden me te pakken.’’ 

Baalbergen werd lid van de Historische Kring Velsen begin jaren ’90 en de rest is geschiedenis. ,,Het in foto’s en woorden vastleggen van datgene wat er vandaag de dag nog resteert en bekend is van het verleden werd mijn hobby.’’ Zijn vrouw Joke zegt: ,,Een uit de hand gelopen hobby, ik heb me wel eens computerweduwe gevoeld.’’ Dit zegt ze trouwens lachend dus het zal allemaal wel meevallen.  

IJmuiden Kamer 

Er werd dus vanaf begin jaren ’90 info verzameld en verwerkt. Internet was nog niet zo’n onuitputtelijke bron als nu. ,,Overal in het huis stonden en staan dozen vol papieren en kranten. Maar nu is gelukkig mijn IJmuiden Kamer, waar ik werk en ook de boeken die te maken heb met IJmuiden hebben staan, bijna klaar. Joke wilde de boekenkast uit de huiskamer na al die jaren. Hier doe ik ook grotendeels – in verband met Corona- mijn werk.’’ 

Baalbergen is Senior Scientist bij het Koninklijke Nederlandse Lucht- en Ruimtevaartcentrum. ,,Puur technisch ja, heel wat anders dan mijn hobby.’’ 

De foto’s worden gemaakt tijdens de wandelingetjes die Erik dagelijks doet. Hij is herstellende van Long COVID en gaat met de auto naar de havens, sluizen, het bos of de duinen of gewoon naar een bepaalde buurt om te wandelen. ,,Ik loop meer ontspannen en anders als ik mijn camera bij me heb. Rode draad in dit alles is dat ik, en dat is al jaren zo, te veel wil. Mijn energie heeft wel een genadeklap gehad.’’

Verhalen 

Heel vaak is het zo dat een fotograaf geen schrijver is en andersom. De een vertelt het verhaal met de camera en ‘ziet’ beter, de andere ziet ook maar is dan al aan het bedenken welke woorden er bij het beeld passen. 

Baalbergen kan het allebei. ,,Het schrijven kwam ook later. Friso Huizinga, toentertijd chef redactie van de Jutter|Hofgeest vroeg of ik wekelijks een foto met onderschriftje wilde publiceren. Nu zijn het vaak verhalen van soms wel 800 woorden. Ik heb veel geschreven voor mijn werk, ook nu nog, maar dit is natuurlijk een heel andere doelgroep. En je kunt gaan verzamelen en kennis opbouwen maar je moet er ook wat mee doen. Dat vind ik tenminste. Mijn inspiratie haal ik uit die dagelijkse wandeling, uit de gesprekken die ik dan ook heb. Een paar weken geleden nog, een gesprek op de Kop van de Haven over de Muziektent in Velserbeek en een model daarvan. Ik ga dan associëren, dat is de wetenschapper in mij.’’ 

Dat verhaal is dus deze week de vierhonderdste aflevering van Typisch IJmuiden.

Staal en vis

Hoeveel afleveringen kunnen we nog verwachten? Hier doet Erik niet echt een uitspraak over. Wel zegt hij: ,,Suggesties zijn welkom. En hoe meer uitdagend, hoe beter. Ik wil nu eenmaal altijd graag weten waaróm iets is zoals het is. En dan krijg ik al onderzoekend weer meer ideeën. Krijg ik weer meer contacten. Het is leuk om mijn enthousiasme over IJmuiden te kunnen delen. IJmuiden is bijzonder, we zijn niet van 100 in een dozijn. We hebben van alles wat hier en zijn veel en veel meer dan staal en vis en de luchtjes die daarbij horen. IJmuiden heeft zo veel verrassende elementen als je je er in verdiept. Er zijn nog zo veel verhalen te vertellen als je op zoek gaat naar het waaróm.’’ 

En dan verwoordt hij, in zijn IJmuiden Kamer omringd door boeken, knipsels en voorwerpen die typisch IJmuiden zijn, nog eens waarom hij dit doet: ,,Ik vind het fijn om te merken dat anderen ervan genieten. Ik wil mijn enthousiasme delen en niet voor mezelf houden. Ik moet wel eerlijk zeggen dat de duimpjes op Facebook leuk zijn maar me minder zeggen dan aangesproken worden. Dat mensen laten merken dat ze het leuk vinden. En je ziet, dan ontstaat er een gesprek en daar komt dan vaak weer een onderwerp uit voort.’’  

Foto: Ingeborg Baumann