Velsen – Met een stoet van historische voertuigen vond maandag 5 mei de jaarlijkse bevrijdingsrit door Velsen plaats, waarin tientallen re- en actors de geschiedenis van de bevrijding op locatie verbeeldden en vierden. Met stops van ongeveer een uur op het Vestingplein in Velserbroek, bij vier woonzorgcentra in IJmuiden en Driehuis, de Halkade en Plein 1945 . Onze verslaggever Arita Immerzeel reed samen met haar eega Dirk mee in een jeep en later een legertruck. Als dame en heer van toen.  

Na alle herdenkingen van onze vrijheidsbeperking door WO 2 mogen we nu, maandag 5 mei, onze vrijheid vieren. Eerlijk gezegd, was ik daar wel een beetje aan toe. De wekker staat vroeg maar we zijn al eerder wakker. Het scheerapparaat van eega Dirk zoemt lang. Zijn baard en snor gaan eraf. Want ja, in de jaren ‘40 –‘45 droegen mannen die baard en snor niet. En vandaag spelen wij samen de geschiedenis na. Als dame en heer van toen, burgers in oorlogstijd. Ik in de jurk en jas van mijn moeder en schoonmoeder en Dirk met de aktetas van zijn vader en de jas van zijn oom. Gezien de wind en het feestelijke aspect kies ik een rode baret als hoedje.  

Herinneringen  

Mijn schoonmoeder, geboren in 1920, was 20 jaar toen de oorlog uitbrak realiseer ik mij, als ik haar oorparels indoe en de broche van een tjitjak (hagedis, gekko) opspeld. Ze had zelfs al een kind, mijn oudste schoonzus. Door het dragen van haar sieraden, draag ik haar met mij mee vandaag, zo voelt het.  Zij kwam in jappenkampen terecht en mijn schoonvader in de mijnen in Japan. Als we op de fiets naar Velserbroek stappen is het windstil. We kruisen blikken met passanten, die stoïcijns voor zich uit blijven kijken. Op de Velserbroekse Dreef steekt ineens de noorderwind op en moet Dirk zijn hoed goed vasthouden, wil hij niet afwaaien. Goed dat ik mijn strakke baret koos! We hebben er lol in, zo met onze warme jassen. Eenmaal in Velserbroek op het plein voor de bibliotheek ontmoeten we veel bekenden, die ons én op de foto zetten én leuke complimentjes toeroepen. Ik laat kinderen eau de cologne ruiken en bied hen een wilhelminapepermuntje uit vooroorlogs blikje aan. Aan Dirk vraag ik regelmatig hoe laat het is, zodat hij zijn zakhorloge uit zijn vestzakje kan halen. Zo drentelen we een beetje heen en weer, ook om de chauffeurs, hun bijrijders en hun voertuigen te ontmoeten. Het belooft een mooie dag te worden, iedereen heeft er zin in.  

Even wuiven 

Dan begint het te regenen. Een lief gezin, vertegenwoordigd door meerdere generaties, geeft ons hun paraplu. De jeep waar wij in meerijden wordt ondertussen van een waterwerend dakje voorzien. Op mijn meest charmante wijze probeer ik in de iets te hoge en voor oudere mensen iets te onhandige jeep te klimmen. En daar gaan we! Er wordt onderweg opvallend veel gevlagd en gezwaaid en vele filmpjes en foto’s gemaakt, veel meer dan vorig jaar, Er is ook meer bekendheid aan deze rit gegeven, dat zou er mee te maken kunnen hebben. In de regen rijden we door groen getooid Velserbroek. Erg leuk dat er zoveel mensen staan en zwaaien. Dirk zwaait met een vlaggetje terug en ik met een oranje zakdoek.  

Geschiedenis herhaalt zich  

Er zijn in onze stoet oldtimers, jeeps, een tank, brommers en motoren. Ik leer gaandeweg ook het een en ander over een prachtige Citroën en een oude fiets met houten band. Het is zó leuk om met elkaar de route te rijden, die de Canadezen 80 jaar geleden ook reden. We zwaaien, we wuiven, we roepen ‘we zijn vrij!’ 

Om 10.00 uur zijn we in wooncentrum De Moerberg en om 11.00 uur in wooncentrum Het Vissershuis. Ondanks de koude noorderwind zijn er veel mensen buiten in afwachting van de stoet. Ontroerende reacties mag ik ontvangen als ik mensen de hand schud. Een 102-jarige mevrouw, die 30 jaar jonger oogt, vindt het geweldig, dat de geschiedenis nagespeeld wordt. ,,Ik weet het allemaal nog goed. We hebben honger geleden in IJmuiden, ik heb bloembollen gegeten, het was zo fijn dat de Canadezen kwamen. Leuk hoor, dat jullie dit doen'”. Als ze aan het flesje 4711 ruikt, wat ik onder haar neus houd, herkent zij de geur. ,,Lekker toch? Mijn moeder gebruikte het ook”.  

Tante Jannie vindt mij maar een rare. ,,Hoe oud ben jij? Zeker 75? Ze kijkt mij aan met een blik, wat maak jij mij nou? We lachen ook wel weer, als ze ineens begrijpt dat ik een rol speel. ,,Ik denk dat je in het eggie 65 bent. (Laat dat nou kloppen,) 

Ik zie plots kinderen, waarvan ik eerst denk, dat zij menen hun oma te herkennen. Totdat ik ineens zie, dat het mijn eigen kleinkinderen zijn. ,,Oma, ik herkende je niet!” En opa krijgt een kus, omdat hij geen prikkende baard meer heeft.  

Burgemeester ook fan  

Na de lunch op de Halkade bij Waasdorp, waar het ineens onverwacht warm is met zon en de jas uit kan, rijden we naar Plein 1945. Burgemeester Frank Dales ontvangt er de 50 lopers uit Wageningen, die de vlam met zich meedragen. Frank ontsteekt met de gebruikelijke toestanden het vuur en speecht over 80 jaar vrijheid en het belang van vieren daarvan. Frank benoemt alle emoties, die gepaard gingen daarbij. ,,Vrijheid is zoveel meer dan alleen afwezigheid van oorlog. Vrijheid betekent ook elkaar ruimte geven en verschillen te dragen. Niet meteen de deur dichtgooien, als iemand iets anders vindt.  Laten we zorgdragen voor elkaar, voor vrijheid en vrede. Zodat over 80 jaar mensen zeggen, dat ze in vrijheid hebben geleefd!” Vervolgens mag de burgervader de jeep inklimmen, waar ik eerst in zat en Dirk en ik onze kunsten op het gebied van soepelheid en lenigheid mogen vertonen (en public!) om in een torenhoge laadbak te klimmen, met één opstapje. Twee vriendelijke omstanders geven ons een duwtje en het kwam goed. In een truck zonder vering worden we vervoerd naar de volgende adressen. Het doet ons ook wel weer beseffen, hoe dat geweest moest zijn toen. Comfort was toen geen eerste vereiste.  

In de twee woonzorgcentra, waar wij aandoen, zijn ook wel weer heel bijzondere ontmoetingen, Een heer van 90 jaar vertrouwt mij toe, slecht geslapen te hebben. ,,Ik ben geen kind meer, ik weet wel, vieren van de bevrijding, het is mooi. Maar het herinnert mij ook aan alles wat er gebeurd is. Ik wil het wel vandaag allemaal zien, en wat ziet u er mooi uit”. Zijn vrouw vertelt dat zij nog wel thuis woont, dat dit haar grote verdriet is. Het ging niet anders. Wij zwaaien extra lang en veel naar deze mensen. Het schrijnt en schuurt, en het is waarschijnlijk ook goed om ervaringen als deze met elkaar te delen. Een mevrouw, die 97 jaar is en doof, slecht ziet en moppert over het weer en het lawaai, laat ik aan de eau de cologne ruiken. Meestal roept dat gevoelens van weleer aan oma of moeder op. ,,De geur is eraf!” klinkt het echter. Er wordt een extra rondje om Velserduin gereden door de stoet als afscheid. Eén groot zwaaifestijn.  

Huis ter Hagen  

De zon schijnt uitbundig en ons slotstuk ligt op de het ruime terrein achter Huis ter Hagen. Een erehaag verwelkomt de groep, er is ook veel familie. Een warm onthaal. Er zijn hapjes, er zijn drankjes en er worden veel verhalen uitgewisseld. Een mevrouw zegt tegen haar neef, dat ik er mooi uitzie. We raken in een heel mooi gesprek. Als ik de neef zeg, dat ik het mooi vind, hoe hij zich bekommert om zijn tante, zegt die 90-plusser ,,maar ik beteken ook wat voor hem!” Als hij (63) uitlegt waarom, zijn moeder stierf onverwacht en vroeg, tante was aanwezig en lief, zijn we allemaal geroerd.  

Vrijheid vieren gaat hier om, denk ik, blij zijn met elkaar.  

8 mei mag ik weer, Veteranendag Velsen en 80 jaar bevrijding Velsen. 

Foto: Arita en haar man in de outfits van toen. Ze hebben een mooie dag gehad. Foto: aangeleverd