Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor het vorige week geplaatste kunstwerk Anker aan de Dokweg.

IJmuiden heeft er sinds vorige week een nieuw kunstwerk bij. Op donderdag 11 juni, om 11 uur onthulde wethouder Jeroen Verwoort tijdens een miezerig regentje het ‘Anker’ van beeldend kunstenaar Rik Hermans. Het Anker is in het kader van het regionale Pollution Art Festival geplaatst. Met dit kunstwerk is tegelijk een fraai anker aan het IJmuider ankerarsenaal toegevoegd!

Een dag voor de onthulling maak ik een korte wandeling langs de werkzaamheden rond de aanleg van het Visplein. Mijn oog valt op een langs de Dokweg geparkeerde vrachtwagen met een opvallend anker achterop. Nieuwsgierig als ik ben ga ik kijken. Twee mannen hijsen het op een blok bevestigde anker op een stuk gras naast de Dokweg, aan het uiteinde van de vissershaven. Ik raak aan de praat en al gauw is duidelijk dat hier een nieuw kunstwerk geplaatst wordt. Een van de mannen is Rik Hermans, de schepper van dit anker, met wie ik een afspraak maak voor een gesprek op een handiger tijdstip.

Al tijdens het plaatsen van het Anker wordt Rik geconfronteerd met de eerste ongezouten reactie van een toevallig passerende kunstcriticus: ‘Nog meer schroot… geldverspilling! Hoeveel gaat dat kosten?’ Rik lacht een beetje, hij is vooraf al gewaarschuwd voor reacties van sommige IJmuidenaren op kunst. ‘Iedereen mag een mening hebben. Ik sta open voor kritiek. Als een kunstwerk door iedereen mooi wordt gevonden, is het niet bijzonder meer. Mijn werk mag best wat stof doen opwaaien,’ vertelt Rik later.

Rik Hermans komt uit Heemskerk en is op de dag van plaatsing 33 jaar geworden. Rik kent de IJmuidenaren wel een beetje; hij heeft vijftien jaar in Velsen-Noord gewoond en kwam regelmatig hier. Rik is in 2012 afgestudeerd in ‘product design’ aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht. Na zijn studie start hij zijn onderneming Hermanders en specialiseert zich in ontwerp en vervaardiging van kunstwerken en visuele decors voor festivals en evenementen. Deze werken zijn te vinden bij doorlooptunnels, chill-out plekken en op podia. Hij prefereert ‘mooi visueel’ boven functioneel. Nu festivals en evenementen vanwege de coronacrisis op een laag pitje staan heeft Rik meer tijd voor permanente kunstwerken. Hij werkt vanuit de Broedmachine aan de Meubelboulevard in Beverwijk, een verzamelplek voor creatieve en startende ondernemers.

Rik verwerkt vaak afgedankte industriële materialen en afval in zijn werken. Vorig jaar is bij het strand van Wijk aan Zee een van afval vervaardigde roestvrijstalen vis van zijn hand onthuld. Omdat het werk van Rik Hermans opvalt, heeft de gemeente Velsen hem gevraagd om een kunstwerk te maken. Uit drie ontwerpen valt de keus op het Anker. Het symboliseert het ruige en rauwe van IJmuiden en legt een link tussen de staalindustrie en metaalnijverheid enerzijds en de havens en de visafslag anderzijds. Het Anker is vervaardigd van door Rik in de omgeving verzameld metaalafval.

In het kader van het Pollution Art Festival heeft het Anker nu een tijdelijke plek aan de Dokweg gekregen. Het festival is een initiatief van de gemeenten Zandvoort, Velsen, Beverwijk en Heemskerk. Op een unieke manier vragen zij samen aandacht voor de wereldwijde vervuiling, zoals de grote hoeveelheid plastic in de oceaan, grote afvalbergen en olierampen. Door met afval en rauwe producten kunst te maken en deze kunstwerken te plaatsen op en rond strand, duin en haven willen de gemeenten de bewustwording rond het afvalprobleem vergroten.

Bij aanvang van het Pollution Art Festival zijn, naast het Anker, op 11 juni vijf andere kunstwerken onthuld, waaronder in Wijk aan Zee ‘Zeespiegel’, een ander kunstwerk van Rik Hermans. Ook de ‘Fuga’ van Herbert Nouwens aan de Kanaaldijk is nu officieel onthuld. De Fuga is gemaakt van afvalmateriaal van schepen, die eind jaren tachtig ter reparatie door de sluizen naar Amsterdam zijn gevaren.

De eerste reacties van IJmuidenaren op social media zijn positief! Geldverspilling? ‘Absoluut niet,’ aldus Rik. ‘Deze kunstwerken maken mensen bewust van het eigen gedrag wat betreft het achterlaten van afval, hun voetafdruk. Deze bewustwording is minstens tien keer zoveel waard!’. Het kunstwerk valt – naast de positieve reacties van de IJmuidenaren – ook op door de detaillering en de verschillende metaalkleuren. Rik legt uit dat het onbehandeld metaal is. Blootgesteld aan de elementen zal het Anker uiteindelijk een roestbruine kleur krijgen. Het Anker zal een definitieve plek krijgen op het nieuwe Visplein.