Wekelijks staan we in deze rubriek aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de voormalige tabakswinkel van Van Nieuwkoop op de hoek van de Kanaalstraat en de Visseringstraat.

Door Erik Baalbergen

Op de noordwestelijke hoek van de Kanaalstraat en de Visseringstraat vinden we een hoekpand met nog origineel ogende typisch IJmuidense gevels. Het pand staat te boek als een gemeentelijk monument. Volgens het monumentenrapport is het een ‘een kenmerkend voorbeeld van een traditioneel laat 19de-eeuws woonhuis met eenvoudige winkel’. Aan de Kanaalstraatzijde vinden we links een café. Aan de kant van de Visseringstraat vinden we rechts naast het pand een tuinmuurtje en het Bell-huisje.

Winkel en bovenwoning

Het hoekpand is gebouwd in 1899. In 1900 wordt de reder J. Engelhart eigenaar. In dat jaar laat hij het pand verbouwen door de IJmuidense timmerman Pieter van der Oord. Het pand wordt uitgebreid en opgesplitst in een winkel met woning op de begane grond en een aparte bovenwoning. In de winkel begint Engelhart een tabak- en sigarenhandel. De ingang van de winkel bevindt zich in de afgeschuinde hoek. Boven deze ingang bevindt zich een houten balkon, zodat de bewoners van de bovenwoning een stapje “buiten” kunnen zetten. In latere jaren is het balkon verdwenen. Op alle oude foto’s sinds het begin van de twintigste eeuw zien we dat het linker bovenraam aan de Visseringstraat geblindeerd isSinds de splitsing kent het pand twee huisnummers. Tot aan de hernummering van de huizen aan de Kanaalstraat in de jaren twintig van de vorige eeuw zijn deze 19 voor de winkel en 19a voor de bovenwoning. In 1912 komt de winkel in handen van Adriaan (Adrianus) van Nieuwkoop en zijn vrouw Antje. Zij zetten de zaak jarenlang voort als winkel in ‘Tabak, Sigaren en Sigaretten’ als hun gedeeltelijke broodwinning. Adrianus is kwitantieloper (‘incasseerder’ of ‘wisselloper’) bij de bank en later gemeentebode. Antje houdt zich met de winkel bezig.

Wielrenner

Adrianus is in zijn tijd een bekende IJmuidenaar. Hij maakt zich tot ruim na zijn tachtigste verdienstelijk in het plaatselijke verenigingsleven. Hij is al vroeg lid van voetbalvereniging Stormvogels en zit in het bestuur van de supportersvereniging van deze club. Ook is hij fanatiek actief in de wielersport. Op zijn veertigste verjaardag (!) rijdt hij als veteraan op een gewone fiets zijn eerste wielerwedstrijd van 140 kilometer en wint hij daarbij de tweede prijs. In de jaren daarna gaat hij op een racefiets rijden en wint hij veel prijzen. Hij is medeoprichter van wielrennersvereniging ‘De Bataaf’ in Halfweg in 1923. Hij organiseert bij het vijfenzeventigjarig bestaan van IJmuiden in 1951 een grote wielerronde, waar meer dan 25.000 bezoekers op afkomen. Adrianus is in 1971 op 89-jarige leeftijd overleden.

Terug naar het hoekpand. In 1926 wijzigt het huisnummer van de winkel in 29 en dat van de bovenwoning in 29rood. Het pand overleeft, net als veel andere gebouwen in het buurtje, de sloopwoede van de Duitsers en de geallieerde bombardementen in de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog zetten Adriaan en Antje van Nieuwkoop de zaak voort onder meer als ‘Sigarenmagazijn’ en ‘Sigarenhandel’. In 1956 nemen zoon Klaas en zijn echtgenote Catharina de zaak over.

Moeder Van Nieuwkoop

Klaas overlijdt medio jaren zestig. Zijn weduwe Catharina zet de zaak voort. De gevel aan de Visseringstraat is jarenlang versierd met een sigarettenautomaat en reclameborden voor merken als Ritmeester, Senator, Velasquez, Drum, Roxy en Belinda. Vissers en IJmuidenaren weten jarenlang de weg naar de zaak van ‘moeder Van Nieuwkoop’ met de koperen S-bocht op de winkeldeur en de grommende potkachel te vinden, voor een pruimpje, pijptabak, een sigaartje of sigaretje, een krantje, de voetbalpool of gewoon even een babbeltje. Catharina besluit de zaak in 1974 na 62 jaar te sluiten. In de IJmuider Courant annonceert zij: ‘In verband met mijn vergevorderde leeftijd, heb ik besloten mijn sinds 1912 bestaande sigarenzaak aan de Kanaalstraat 29 met ingang van 28 oktober te sluiten. Ik dank al mijn cliënten voor het in mij gestelde vertrouwen. Mevrouw C. van Nieuwkoop-Besse’. Tot ver in de jaren zeventig oogt het pand nog als een sigarenwinkel. Pas op een foto uit medio jaren tachtig staat het pand als woonhuis, geheel ontdaan van tabaks- en sigarettenreclame. Vandaag de dag is het een stille getuige van IJmuidens bouwlustig en ondernemend verleden.

Foto: Erik Baalbergen