Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de Velser stadsbeiaardier, die de compositie van een IJmuidense componist op het carillon van Velser stadhuis ten gehore bracht.

Door Erik Baalbergen

Een paar maanden geleden besteedde ik in deze rubriek aandacht aan de IJmuidense componist, dirigent en muziekleraar Sam Vlessing (1876-1934). Vlessing componeerde onder meer operettes en harmonie- en fanfaremuziek. Op een rommelmarkt vond ik bladmuziek van de militaire mars ‘Vers l’Avenir’ van zijn hand. De bladmuziek is zwaar beschadigd, maar de noten zijn nog grotendeels intact. De voorkant toont een foto van de componist met de tekst: ‘Vers L’Avenir. Marche Militaire par Sam Vlessing’ en de opmerking: ‘Pour piano’. Deze uitgave van Sinjewel’s Muziekhandel  (J. Duinker) uit Ymuiden kostte destijds veertig cent.

Foto’s van de bladmuziek plaatste ik op facebook, met de opmerking dat ik eigenlijk wel benieuwd ben hoe het stuk klinkt. De stadsbeiaardier van Velsen, Wim Ruitenbeek, reageerde spontaan: ‘Het lijkt me geweldig om deze muziek op het carillon in de stadhuistoren te kunnen spelen tijdens een bespeling op een donderdag!’. Ik zocht contact en voorzag Wim van goede afbeeldingen van de muziek, waarbij de ontbrekende noten waren ingevuld vanuit een ander, nog veel slechter exemplaar van de bladmuziek. Wim heeft de pianomuziek omgezet voor de beiaard. Hierbij wordt de muziek “uitgedund” maar blijven de melodie, de sfeer en de (bas)begeleiding behouden.

Een beiaard is muziekinstrument bestaand uit klokken. Het wordt ook wel carillon of klokkenspel genoemd. In een toren kan een beiaard zowel met de hand bespeeld worden als via een automatisch speelwerk. Het bespelen met de hand gaat met een klavier, met houten stokken en pedalen die zijn aangesloten op de klepels. Automatische bespeling gaat ook via het klavier of via hamers aan de buitenkant van de klokken.

Onze stadhuistoren heeft vanaf de bouw in 1965 een beiaard, gebouwd door Klokkengieterij Koninklijke Eijsbouts uit Asten. Voor de muziekspecialist: aanvankelijk telde onze beiaard 47 klokken en stond deze in C1. In 1999 zijn twee klokjes toegevoegd en is de beiaard getransponeerd naar D. De beiaard telt tegenwoordig 49 klokken, in vier octaven, waarmee een groot repertoire ten gehore gebracht kan worden. En dat doet Wim met veel overgave en plezier! Wims voorgangers waren Hein de Ligt van 1965 tot 1988 en Bob van Wely van 1988 tot 2002. Wim bespeelt onze beiaard vanaf 2003 en hoopt dit nog lang te kunnen doen.

Wim Ruitenbeek is in 1978 geboren in Nijkerkerveen. Hij vond de klanken van de Nijkerkse beiaard erg mooi en wist op jonge leeftijd al dat hij beiaardier wilde worden. Wim nam les bij de stadsbeiaardier van destijds. Daarna volgde hij een opleiding aan de Nederlandse Beiaardschool in Amersfoort en studeerde hij Schoolmuziek (docentenopleiding) aan het conservatorium van Utrecht. Met zijn masterdiploma voor beiaard op zak nam hij lessen bij diverse beiaardiers. Jarenlang heeft hij ook verschillende koren gedirigeerd en was hij muziekdocent in Nijkerk. Tegenwoordig werkt Wim als stadsbeiaardier van Harderwijk, Hilversum, Nijkerk, Tiel en Velsen, en als vaste beiaardier van het glascarillon in De Zingende Toren te Leidsche Rijn.

Elke donderdag reist Wim vanuit zijn woonplaats Nijkerk naar IJmuiden en beklimt hij de klokkentoren aan Plein 1945 om tussen 12.00 en 13.00 uur de beiaard live te bespelen. Met veel passie brengt hij dan zowel klassieke werken als moderne nummers ten gehore. Het repertoire is dikwijls aangepast aan de actualiteit, zoals een gebeurtenis, feestdag of herdenking. Wim staat ook open voor verzoeknummers! Zie hiervoor zijn website www.wimdebeiaardier.nl.

Donderdag 7 oktober – nu twee weken geleden – was een feestelijke dag. Niet alleen omdat ik die dag zestig werd, maar vooral omdat IJmuiden kon genieten van de IJmuidense compositie Vers l’Avenir gespeeld door Wim op de beiaard in de toren van het gemeentehuis op Plein 1945. Voor de gelegenheid beklom ik samen met Wim de toren en maakte ik de bespeling van dichtbij mee. Niet alleen de toren beklimmen maar ook het carillon bespelen is een topsport!

Tot mijn grote verrassing startte Wim de bespeling met een potpourri van felicitatieliedjes. Daarna speelde hij enkele verzoeknummers, van o.a. Pink Floyd, The Beatles en De Dijk. Het IJmuider blokje bestond uit de marsen Vers l’Avenir en Stormvogels Eersteklasser, beide van Sam Vlessing, en Op de sluizen van IJmuiden, de klassieker van Max van Praag. En dat allemaal op onze beiaard! 

Typisch IJmuidenser kan bijna niet!

Foto:

Onze stadsbeiaardier Wim Ruitenbeek speelt ‘Vers l’Avenir’ van de IJmuidense componist Sam Vlessing op de beiaard in de klokkentoren van het Velsense gemeentehuis aan Plein 1945. Foto: Erik Baalbergen