Wekelijks staan we in deze rubriek stil bij een IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de KNRM, het Reddingstation IJmuiden en de Reddingbootdag 2022.

Door Erik Baalbergen

Op 14 oktober 1824 trekt een zware storm langs de Nederlandse kust. Veel zeilschepen raken in grote moeilijkheden. Ze worden op de kust gedreven en vernield, en veel opvarenden verdrinken. Voor de kust van Huisduinen is het Nederlandse schip ‘De Vreede’ gestrand. Zeven Huisduiners gaan met een kleine sloep de woeste zee op om de bemanning te redden. Een eerste poging mislukt en de oververmoeide mannen moeten worden afgelost. Bij de tweede poging worden elf schipbreukelingen gered. Bij de derde poging worden de achtergebleven kapitein, stuurman en bootsman aan boord genomen maar slaat de sloep op de terugweg om. Zes redders en de drie laatste schipbreukelingen komen om het leven. Slechts een van de redders overleeft deze derde reddingpoging.

De reddingactie levert veel respect op in den lande, maar er is ook verontwaardiging over het gebrek aan goede reddingsmiddelen. Een Amsterdamse koopman doet een oproep om geld in te zamelen voor de nabestaanden van de omgekomen redders. Ook zamelen hij en enkele notabelen, ondernemers en andere bewoners geld in voor de aanschaf van goede reddingsmiddelen, die door vrijwilligers vanuit de kustplaatsen gebruikt kunnen worden.

Reddingmaatschappijen en reddingmiddelen

Op 11 november 1824 richten zij in Amsterdam de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maatschappij (NZHRM) op. In Rotterdam wordt op 20 november 1824 de Zuid-Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen (ZHMRS) opgericht. In de loop van hun bestaan hebben zij veel reddingacties uitgevoerd en veel mensenlevens kunnen redden.

Beide reddingmaatschappijen krijgen in 1949 ter gelegenheid van hun 125-jarig bestaan het predicaat ‘Koninklijke’. Na een paar jaar van fusiebesprekingen wordt in 1991 de Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij (KNRM) opgericht. Het ‘Koninklijke’ mag worden meegenomen. Het hoofdkantoor en de centrale werkplaats worden gevestigd aan de Dokweg bij de Haringkade in IJmuiden. De nieuwbouw wordt op 25 maart 1995 door prins Willem Alexander geopend.

Voordat het Noordzeekanaal in gebruik genomen wordt, bedienen de roeireddingboten van Wijk aan Zee en Zandvoort de kust voor IJmuiden. IJmuiden heeft aanvankelijk nog te weinig bewoners om zelf een reddingboot te bemannen. Het enige reddingmiddel is een vuurpijltoestel, waarmee een lijn naar een gestrand schip kan worden geschoten. In 1876 wordt de eerste roeireddingboot gestationeerd bij de Noordpier. In 1877 komt de tweede, bij de Zuidpier. Later komt er nog een derde reddingboot bij het Sluiseiland. Al snel moeten de IJmuider reddingboten diverse reddingacties uitvoeren en worden er veel opvarenden gered.

Reddingstation IJmuiden

In de loop der jaren heeft IJmuiden diverse reddingboten gekend. Veel IJmuidenaren kunnen zich ongetwijfeld nog de reddingboot Neeltje Jacoba herinneren. Deze zelfrichtende motorreddingboot is van 1930 tot 1968 in dienst. Zij is gestationeerd bij de kop van de haven, aan een steiger waar nu de rondvaartboot Koningin Emma van Jumelet ligt. Later kwamen onder meer de Christien en de Koos van Messel.

De reddingboten van Reddingstation IJmuiden liggen tegenwoordig afgemeerd aan een steiger nabij het hoofdkantoor aan het einde van de Vissershaven. De in 2014 door koningin Máxima gedoopte en in 2017 in gebruik genomen Nh1816 is nu dè reddingboot van IJmuiden. De Nh1816 heeft de Koos van Messel vervangen. De Johanna Louisa wordt nog voornamelijk gebruikt voor rondvaarten en asverstrooiingen, maar is als het moet inzetbaar als reddingboot.

Opstappers en Redders aan de wal

De reddingboten van de KNRM worden bemand door voornamelijk vrijwilligers, door de KNRM ‘Opstappers’ genoemd. De KNRM telt over het hele land ruim 1400 Opstappers. Het Reddingstation IJmuiden telt 20 Opstappers en een beroepsschipper.

De KNRM is een zelfstandige organisatie. Haar hoofdtaak is het verlenen van noodhulp (Search and Rescue): het zoeken en redden van drenkelingen op zee. Daarnaast behoren strandbewaking, lezingen en trainingen over preventie en veiligheid voor zeezeilers en andere watersporters, het geven van medische adviezen op afstand door artsen via de Radio Medische Dienst en patiëntenvervoer tot haar taken. De financiële middelen voor al dit werk komen van donaties, giften en nalatenschappen. De KNRM haar donateurs de “Redders aan de wal”.

Reddingbootdag

Jaarlijks organiseert de KNRM de Reddingbootdag. Iedereen kan dan bij een van de 46 reddingstations de reddingboten en ander reddingmaterieel bekijken en de Opstappers ontmoeten. Donateurs worden in de gelegenheid gesteld mee te varen op een reddingboot, als het weer het toelaat. Dit jaar vond de Reddingbootdag op zaterdag 30 april plaats. In IJmuiden konden bezoekers terecht op het terrein van de KNRM voor tekst en uitleg over het werk van de KNRM door vrijwilligers en aan de hand van films. Ook de kinderen en de inwendige mens kregen volop aandacht. De vaartochten met de Nh1816 en Johanna Louisa waren rond de middag al volgeboekt.

’s Middags werd het publiek verrast met een hijsdemonstratie in de Vissershaven, waarbij twee personen eerst werden neergelaten vanuit een helikopter naar de Nh1816 en later weer werden opgepikt. Dergelijke reddingacties zijn natuurlijk spectaculair om te zien, zo comfortabel vanaf de kant, maar zijn echt van levensbelang op de woeste baren. De KNRM moet het bij dit werk vooral hebben van Opstappers, maar ook Redders aan de wal spelen een belangrijke rol. Zelfs met watervrees en zonder zeebenen kun je vanuit je luie stoel Redder worden: zie www.knrm.nl!

Foto:

Demonstratie van het ophijsen van een persoon vanaf de IJmuider reddingboot Nh1816 door de helikopter OO-NHX boven de Vissershaven. De in België geregistreerde helikopter van Noordzee Helikopters Vlaanderen vliegt al enkele jaren voor de Nederlandse Kustwacht. Foto: Erik Baalbergen