In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor het havenkantoor en het tegeltableau boven de hoofdingang.

Door Erik Baalbergen

Het voormalige kantoor van het Staatsvissershavenbedrijf en diens opvolger Zeehaven IJmuiden staat al enige tijd bijna leeg. Het havenkantoor staat nu nog tussen de Halkade en de Vissershaven, en tussen de vishallen en de terreinen van de ferryterminal. Het wachten is op het vertrek van de laatste gebruiker van een van de loodsen in dit gebouw. Spoedig zal de sloper aan het werk kunnen en zal dit pand tot het verleden behoren.

Bouwval

Zonde, zullen velen met mij denken, maar wie een blik heeft kunnen werpen op de gevels aan de havenzijde of bij laag water op de funderingspalen, zal zien dat het gebouw in zeer slechte staat verkeert. En dat is zeker niet iets van de laatste maanden. Zeehaven IJmuiden heeft al enige tijd geleden een ander pand betrokken aan de Dokweg, aan het uiteinde van de Vissershaven.

Het te slopen havenkantoor aan de Halkade is het enige overgebleven gebouw van het direct na de bevrijding wederopgebouwde vishallencomplex. Tijdens de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog zijn de vishallen grotendeels verwoest door afzwaaiers bij geallieerde bombardementen op de snelbootbunkers bij de Haringhaven. De vishallenhallen A, B, C en de vlak voor de oorlog overdekte “tegeltjesmarkt” (de latere Hal D) zijn zo zwaar beschadigd dat ze na de oorlog onbruikbaar zijn geworden.

Herbouw en havenkantoor

Als na de bevrijding de visserij weer snel op gang komt, wordt een deel van het hallencomplex in korte tijd herbouwd. Hallen A, B en C worden in 1946-1948 opgetrokken. Tussen Hal B en Hal C, en bij het visstation, komt het kantoorgebouw van het Staatsvissershavenbedrijf ‘voor havendienst, vletterlieden en vislosambtenaren’. Bij de bouw worden resten gebruikt van een voormalig gebouw uit 1917. Het nieuwe kantoor wordt in juli 1948 in gebruik genomen.

In de loop der jaren verdwijnen de omliggende gebouwen. Het visstation en de bruggen tussen het visstation, het havenkantoor en de Bik en Arnoldkade worden in 1971 gesloopt. Eind tachtiger jaren besluit de uit het Staatsvissershavenbedrijf voortgekomen Zeehaven IJmuiden tot grondige renovatie van het vishalcomplex. Hierbij worden de meeste na de oorlog herbouwde hallen vervangen door een grote hal met omliggende verlaadstations en bedrijfsruimten. Het havenkantoor uit 1948 overleeft de renovatie. Vanuit dit kantoor beheert en exploiteert Zeehaven IJmuiden lange tijd de visafslag en de havenfaciliteiten.

Tegeltableau

Nu rest dus de sloop. Boven de hoofdingang van het havenkantoor bevond zich een tegeltableau, met typische visserijafbeeldingen. Ik heb tot dusver tevergeefs geprobeerd te achterhalen wie de ontwerper en maker is. Een suggestie op Facebook is dat het ontwerp misschien wel van de hand van de bekende Nederlandse kunstenaar Eppo Doeve zou zijn. Navraag bij Zeehaven IJmuiden leverde verder geen informatie over de achtergronden op. Wel was de bedoeling dat het tableau behouden zou blijven.

Of dat behouden gelukt is, betwijfel ik. Zo te zien is geprobeerd om de tegels stuk voor stuk uit te hakken. Maar of de tegels dat hebben overleefd…? Gelukkig hebben we de foto’s van deze karakteristieke en toch wel Typisch IJmuidense afbeelding nog!

Fotobijschrift: Het tegeltableau dat zich tot voor kort boven de hoofdingang van het havenkantoor aan de Halkade bevond. Foto: Erik Baalbergen, 2023