IJs- en schaatspret

In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de ijs- en schaatspret van afgelopen week.

Door Erik Baalbergen

Tot de eerste schaatsmarathon op IJmuider natuurijs is het niet gekomen, maar vorige week beleefde IJmuiden heel dicht bij huis enkele dagen schaats -en ijsplezier. Vooral jong maar ook oud trok de stoute schaatsen aan en trotseerde, gewapend met muts en wanten, de ijzige noordoostenwind om met of zonder ijzers het IJmuider natuurijs te beproeven. Menigeen trok enkele baantjes over het hobbelige en dikwijls ijzingwekkend krakende ijs op het Heerenduinmeer. Anderen wandelden en glibberden voorzichtig met laarzen of schoenen over het ijs. Heel kleine IJmuidenaartjes maakten, onder toeziende blikken van ouders en vrijwilligers, wellicht voor het eerst van hun leven kennis met het glibberige natuurverschijnsel in speeltuin De Veilige Haven.

IJsbaantjes van weleer

In het wat verre verleden werden er in IJmuiden tijdens vorstperiodes ijsbanen aangelegd door sportveldjes onder water te zetten. Veel IJmuidenaren hebben hun eerste schaatservaringen opgedaan op het opgespoten rode veldje in het Moerbergplantsoen of rolschaatsbaan in het Gijzenveltplantsoen. In de winter van 1978/1979 werd zelfs, vanwege de ijzel, op veel straten geschaatst. Van recentere datum zijn de aangelegde ijsbaantjes op Plein 1945 en onder meer op een parkeerplaats achter een zeshoog flat aan de Schiplaan. Maar schaatsen op IJmuider natuurijs, zoals vorige week, is een unicum!

Grondwater en waterpompgate

We hebben dit natuurijs te danken aan het hoge grondwater in combinatie met enkele dagen vorst. Ruim een maand geleden schreef ik in deze rubriek over het hoge grondwaterpeil in en bij de duinen. We zien dit grondwater op steeds meer plaatsen om ons heen, vooral bij en in de duinen. Daarnaast is er veel overlast door grondwater in kelders en kruipruimtes in een groot deel van IJmuiden, een erfenis van het feit dat IJmuiden in en langs de duinen is gebouwd.

Het hoogwater rond de T-splitsing en de parkeerplaats aan het einde van Heerenduinweg bij de IJmuiderslag wordt bestreden door het water weg te pompen naar een nabijgelegen duinvallei bij het Dauwbraampad, de voormalige Duitse weg. Hier is een heus meer, de Dauwbraamplas, ontstaan. Deze waterverplaatsing leverde een wat drogere T‑splitsing en parkeerplaats op maar heeft ook geleid tot de IJmuider “waterpompgate”. Zo zou het grondwater nu de kelder onder een woonhuis dat bijna een kilometer verderop staat inlopen. Ook zijn kikkers en salamanders door het plotseling stijgende water ruw uit hun winterslaap gehaald en daardoor doodgevroren. Daarnaast zijn de waterslangen al enkele keren gesaboteerd. Bewakingscamera’s moeten verdere sabotage voorkomen.

Natuurijs

Voor schaats- en ijspretliefhebbers heeft het hoge grondwater ook zo z’n voordelen. De vorst van vorige week heeft geleid tot een spontane natuurijsbaan op het ondergelopen gebied langs de Heerenduinweg tussen het zwembad De Heerenduinen en het Schapenlandje. Vorige week dinsdag, na een nacht met enkele graden vorst, maakten hier al enkele schaatsers hun eerste voorzichtige slagen. Helaas won IJmuiden het niet van Winterswijk, die dezelfde avond de eerste Nederlandse schaatsmarathon op natuurijs van deze winter organiseerde. Woensdag lokten het ijs, het winterse zonnetje in een strakblauwe lucht en de vrije woensdagmiddag veel ouders met kinderen naar de Heerenduinweg. Het leverde mooie beelden van winters vermaak met ijs-, slee- en schaatspret op. Met een spontane en geïmproviseerde “zopiekraam” trakteerde het tegenover gelegen tankstation Shell Post IJmuiden de ijsgangers op warme chocolademelk. Dit gebaar werd zeer gewaardeerd!

IJsvandalen

Wat minder op prijs gesteld waren de vernielingen aangericht door ijsvandalen. Grapjassen vonden het nodig om de ijsvlakte te bewerken met stokken, door met z’n allen tegelijk te springen op zwakke plekken, met fatbikes en zelfs een auto op het ijs te rijden, en de ijsvloer te bewerken met vuurwerk. Tja, waarom zou je anderen hun ijspret gunnen? Ik hoorde zelfs van ouders dat kinderen rond de ijsbaan bang werden omdat er vuurwerk naar ze gegooid werd.

IJsspeeltuin

Een voor kleinere kinderen veiliger schaatsomgeving bood speeltuin De Veilige Haven. Ook deze speeltuin heeft, net als onder meer het naastgelegen jeu-de-boules speelveld van de Pétanque Union IJmond, te kampen met hoogwater. Maar de speeltuin maakte van de watersnood een ijsdeugd door woensdag de deuren te openen om vooral jonge kinderen onder begeleiding op ijzertjes of sleetjes, en stoeltjes om jezelf vast te houden, te laten genieten van de ijsvlakte tussen de speeltoestellen. Dit zeer creatieve en loffelijke initiatief haalde woensdagavond zelfs het landelijke nieuws in ‘Hart van Nederland’.

Kortom, IJmuiden staat nu op de landelijke ijskaart! Een twaalfde pleisterplaats voor de Elfstedentocht zal onze plaats nooit worden. Maar het is wachten op een IJskoude IJsclub IJmuiden (3IJ), die er naar streeft om Haaksbergen, Noordlaren, Bergum en Winterwijk de loef af te steken!

Hoofdfoto: Bij speeltuin De Veilige Haven werd van de watersnood een ijsdeugd gemaakt! Foto: Erik Baalbergen