Regio – Hoewel alle activiteiten rondom de viering van 75 jaar vrijheid stilliggen, brengt het Historisch Genootschap Midden-Kennemerland toch een boek uit over dit thema. Vanwege de corona-maatregelen vindt er geen feestelijke presentatie plaats. Maar wie oprecht geïnteresseerd is in het verloop van de Tweede Wereldoorlog in onze omgeving kan vanaf 5 mei bij de lokale boekhandel terecht voor de aanschaf van een bundel, die rechtstreeks verlag doet uit de laatste oorlogsjaren.

Het idee voor het uitbrengen van deze nieuwe boekuitgave begon bij het HGMK toen daar vorig jaar het dagboek van Wim Vermeij ter sprake kwam. Dochter Truus had dat tien jaar geleden al eens helemaal uitgetypt en ook de bewaarde foto’s en krantenknipsels gedigitaliseerd. “Dat is destijds aan onze aandacht ontsnapt, maar ik werd direct enthousiast toen ik het bij de plannen voor de viering van 75 jaar vrijheid onder ogen kreeg”, aldus Arie van Dongen, die bij het HGMK al sinds 2001 alle publicaties verzorgt. “En toen er uit andere hoeken nog twee ongepubliceerde dagboeken over die periode opdoken raakten we er meer en meer van overtuigd dat we hiermee een uniek inkijkje in de werkelijkheid van die donkere dagen konden bieden.”

De dagboeken, fraai uitgevoerd in de vorm van drie ouderwetse cahiers, beschrijven de situatie tussen 1943 en de bevrijding. Elk van de drie schrijvers heeft een eigen invalshoek en een eigen stijl, maar ze bestrijken alledrie de toestand in zowel IJmuiden als Velsen-Noord en Beverwijk. Niet zo gek als je bedenkt dat er tijdens de evacuaties over en weer flink verhuisd werd. En toch is het verrassend om te zien hoe de IJmond toen veel meer als een geheel werd ervaren dan tegenwoordig.

De drie dagboekschrijvers waren alle ambtenaar in gemeentelijke dienst; twee in Velsen en een in Beverwijk. Daardoor waren ze meestal goed geïnformeerd over wat er op bestuurlijk niveau speelde. Maar ook door hun dagelijkse oversteek met de pont, of door informatie uit de illegale pers, wisten ze allemaal veel meer dan de bezetter ze langs de officiële kanalen wilden laten weten.

De drie dagboeken zijn geïllustreerd met foto’s en overdrukken uit verzetskrantjes, om de verschillende beschreven gebeurtenissen aan te vullen. Daarmee wordt een zeer indringend beeld gegeven van het dagelijks leven in de jaren van de bezetting. De lezer beleeft als het ware van dag tot dag de voortdurende dreiging, het schrijnende gebrek aan alles, de honger en ellende mee. Maar hij krijgt ook inzicht in de worsteling van de ambtenaren met het opgelegde gezag.

Het HGMK publiceert de boeken zonder winstoogmerk, maar vanuit de overtuiging dat het belangrijk is de geschiedenis door te vertellen. De oplage is zeer beperkt gehouden, ook al omdat het eigen verkoopkanaal via Museum Kennemerland voorlopig gesloten is.

De dagboeken zijn in elk geval te koop bij The Readshop in Beverwijk en IJmuiden en bij Bredero in Santpoort. Op vertoon van hun ledenpas krijgen HGMK-leden daar zelfs 2 euro korting op de normale prijs van € 24,–.

Dagboeken WO2, 368 pagina’s, geïllustreerd, isbn 978-90-75839-27-2. (Foto: aangeleverd)