Velsen – Vrijdag werd in Museumhuis Beeckestijn een nieuwe permanente expositie geopend. Het gaat om de privécollectie van de familie De Weers, die een overzicht geeft van de aanleg van het Noordzeekanaal. Dit kanaal zou aanvankelijk dwars door de buitenplaats Beeckestijn aangelegd worden. Chiel de Weers (1945-2012) was managing director van meerdere stuwadoorsbedrijven in IJmuiden en verzamelde alles dat te maken had met de aanleg van het Noordzeekanaal.

Door Raimond Bos

De kortste verbinding tussen twee punten is een rechte lijn. Van die wijsheid was men ook in 1865 al doordrongen. Dat was het jaar waarin de eerste spade de grond in ging om bij Velsen een kanaal naar Amsterdam te graven. Wie echter de landkaart bekijkt, komt al snel tot de conclusie dat men uiteindelijk niet koos voor graven in een rechte lijn. Was het de invloedrijke Willem Boreel van Hogelanden, destijds eigenaar van de buitenplaats, die hier een stokje voor stak? Menig Velsenaar durft hier wel wat geld op in te zetten, maar een tastbaar bewijs voor het tot stand komen van de beslissing om de buitenplaats te omzeilen, is nooit gevonden.

Speculeren

Nederland was in die dagen nog geen echte democratie. Het kiesrecht werd pas in 1917 ingevoerd, tot die tijd lag de macht bij een kleine groep mensen. Boreel had een goede staat van dienst, hij was onder meer lid en voorzitter van de Tweede Kamer, commissaris van de koning, minister van staat en lid van de Eerste Kamer. Het is aannemelijk om te veronderstellen dat hij zich persoonlijk met het tracé voor het te graven kanaal heeft bemoeid, al blijft het speculeren. Dat mysterieuze aan dit stukje Velsense geschiedenis spreekt curator Michel van Duijnen erg aan. Hij reageert: ,,Enerzijds was er het openbare deel, met een publieke discussie over het Noordzeekanaal, maar anderzijds het geheimzinnige, omdat er geen bewijzen van die beslissing te vinden zijn. Eigenlijk houdt deze expositie je een historische spiegel voor van hoe we omgaan met dergelijke beslissingen. Zulke dingen gaan ook vandaag de dag nog vaak mis.’’

Collectie

Joke de Weers viel de eer te beurt de expositie officieel te openen. Ook haar broers Paul en Roel waren aanwezig. Hun vader Chiel begon jaren geleden met het verzamelen van documenten en prenten die iets met het Noordzeekanaal te maken hadden. Joke: ,,Het begon met een paar kleine historische prenten, die hij ophing op kantoor. Dat groeide uit tot een hele collectie.’’ Tien jaar geleden overleed Chiel, de kinderen bewaarden de collectie sindsdien thuis. Een samenwerking met Museumhuis Beeckestijn was er al eerder, toen er een expositie over het leven van Willem Boreel van Hogelanden werd ingericht. Het was toenmalig directeur van monumentenorganisatie Vereniging Hendrick de Keyser, de organisatie die Museumhuis Beeckestijn beheert, die zo’n drie jaar geleden het plan opvatte om alle prenten uit de collectie te gaan exposeren in enkele kamers die voorheen leeg stonden.

Zeldzaam

Vraag je Joke welk onderdeel van de collectie haar het meest dierbaar is, dan wijst ze direct naar een kaart, die op een stuk leer is getekend. ,,Dat vind ik heel mooi. Ik hou ook van leer. Dit is echt werkmateriaal. Je ziet er berekeningen op staan van hoe het kanaal aangelegd moet worden. Dit hebben ze bij het graven echt gebruikt!’’ Het was Jokes nadrukkelijk wens om de hele collectie bijeen te houden. ,,Mijn vader heeft er immers tientallen jaren aan gewerkt om deze stukken bijeen te brengen. Hij ging ook zoeken op veilingen, zelfs in het buitenland.’’ De collectie bevat dan ook heel wat bijzondere en soms zelfs zeldzame prenten en andere items. De komende jaren is de expositie ‘Omzeild’ in Museumhuis Beeckestijn te zien. Kijk op www.museumhuizen.nl/nl/buitenplaats-beeckestijn voor openingstijden en tickets.

Foto:

Joke de Weers opende de expositie. Rechts van haar curator Michel van Duijnen. Foto: Erik Laan Photos