In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de plannen om te herdenken en tachtig jaar vrijheid te vieren in Velsen.

Door Erik Baalbergen

Dit jaar is het tachtig jaar geleden dat Nederland werd bevrijd. Op de nationale feestdag 5 mei is het precies tachtig jaar geleden dat de capitulatie van de Duitsers in werking trad.

Capitulatie

Op 4 mei 1945, ’s avonds om 18.30 uur op de Lüneburger Heide in Duitsland, geven de Duitse troepen in onder meer Nederland zich over. De Duitse admiraal Von Friedeburg en de Amerikaanse veldmaarschalk Montgomery spreken af dat de capitulatie van de Duitsers de volgende ochtend om 08.00 uur in werking zal treden. In Hotel de Wereld in Wageningen worden op die dag, 5 mei 1945, de bevelen voor de aftocht van de Duitse troepen uit Nederland getekend.

De Tweede Wereldoorlog heeft een grote impact op Nederland en de Nederlanders. Jaarlijks herdenken we met de Dodenherdenking op 4 mei de gevallenen. Op 5 mei vieren we Bevrijdingsdag. Na de oorlog wordt Bevrijdingsdag ingesteld als een dag van het vieren van de bevrijding van de Duitsers. In de loop der jaren verschuift het accent naar het vieren van de vrijheid.

8 mei 1945

Op 5 mei dit jaar is het dus tachtig jaar geleden dat Nederland bevrijd werd van de Duitsers. Heel Nederland? Een groep Duitsers geeft zich niet zo maar gewonnen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben de Duitsers IJmuiden omgebouwd tot de Festung IJmuiden. (Zie onder meer de vorige aflevering over de drakentanden in ons duingebied.) Zo’n Festung is in staat om zelfstandig en geïsoleerd de verdediging voor langere tijd aan te gaan.

Het lukt de Canadezen pas op 8 mei 1945 om de gemeente Velsen en IJmuiden te bevrijden van de 18.000 bewapende Duitsers van de Wehrmacht en de Kriegsmarine. In het boek ‘De bevrijding van Velsen van uur tot uur’ van Rolle, Steenbakker en Veldheer kunnen we veel lezen over deze bevrijding.

Tachtig jaar

Ter gelegenheid van tachtig jaar bevrijding organiseert het Comité 4 en 5 mei Velsen een bevrijdingsweek van 2 tot en met 9 mei. Het wordt een week van herdenken en vieren, vol met activiteiten waaraan elke Velsenaar en IJmuidenaar kan meedoen. Aan het definitieve programma wordt nog druk gewerkt maar op de website 4en5meivelsen.nl van het comité worden al enkele tipjes van de sluier opgelicht.

Uiteraard worden op 4 mei op de diverse plekken in de gemeente de offers herdacht die zijn gebracht om onze vrijheid in 1945 te verkrijgen en sindsdien te behouden. Op 5 mei wordt de bevrijding en de vrijheid gevierd, met een vrijheidsvuur, een kampement en historische voertuigen. Op 8 mei, precies tachtig jaar nadat IJmuiden en Velsen door de Canadezen werden bevrijd, wordt de vrijheid groots en feestelijk gevierd.

Vrijheid

Op 9 mei wordt de unieke toneelvoorstelling ‘Nummer 9 in het Achterhuis…’ uitgevoerd in het Haventheater IJmuiden. De voorstelling gaat over een tot nu onbekend stuk geschiedenis rond Anne Frank. Rondom de herdenking en de vieringen vinden allerlei andere activiteiten voor jong en oud plaats. Op de genoemde website zullen de komende maanden de details bekend gemaakt worden.

Tachtig jaar vrijheid is niet niks. Vrijheid is onbetaalbaar, zeker nu, gezien de spanningen op het huidige wereldtoneel. Laten we ons dat blijven realiseren en laten we onze vrijheid koesteren!

Fotobijschrift: Canadese troepen rijden door de Ampèrestraat tijdens een re-enactment op 5 mei 2023 van de bevrijding van de Festung IJmuiden. Foto: Erik Baalbergen, 2023