Wekelijks staat Erik Baalbergen aan de hand van een foto stil bij een IJmuidens onderwerp naar aanleiding van de actualiteit, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de bruggen over het buitenhoofd van de Middensluis.

Door Erik Baalbergen

Het Noordzeekanaal is na de opening in 1876 een zegen voor de Amsterdamse haven. Als de sluizen te klein worden voor de steeds grotere schepen, worden gewoon nieuwe sluizen gebouwd. De huidige Middensluis wordt in 1896 geopend als grootste ter wereld in zijn soort. De sluis heet lange tijd ‘Groote Sluis’; zelfs eind negentiende eeuw worden al praktische sluisnamen verzonnen! In 1930 krijgt deze sluis officieel de naam Middensluis. In datzelfde jaar wordt de Noordersluis geopend als de dan grootste zeesluis ter wereld. En over niet al te lange tijd volgt Zeesluis IJmuiden.

Sluisroute

Het kanaal vormt een obstakel voor het landverkeer. Het treinverkeer kan het kanaal bij Velsen via een spoorbrug passeren. Bij Velsen is eerst nog een voetbrug maar deze moet al snel het veld ruimen. Het overige verkeer moet tot medio jaren vijftig van de vorige eeuw gebruik maken van de pont ten oosten van het dorp Velsen. Met het toenemende autoverkeer ontstaan steeds vaker lange wachtrijen bij de pont. Gesproken wordt over de ‘Velserpont-misère’. In 1941 begint men met de bouw van een Velsertunnel. Door de oorlog wordt de bouw eind 1942 gestaakt. In 1952 wordt de bouw herstart, maar het duurt nog tot 1957 voordat de Velsertunnel in gebruik wordt genomen.

Vanwege de forse toename van het autoverkeer in de eerste helft van de jaren vijftig komt Rijkswaterstaat – onder druk van de Kamers van Koophandel van onder meer Amsterdam en Haarlem – in 1955 met een noodoplossing in de vorm van een route over de IJmuider sluizen. De sluisdeuren van de Noordersluis worden voorzien van een rijbaan voor personenauto’s en lichte bestelauto’s. De hoofden van de Middensluis worden voorzien van lichte beweegbare draaibruggen met een rijbaan. Over de Kleine sluis en de Zuidersluis wordt

 een voor tweerichtingsverkeer geschikte vaste Baileybrug aangelegd. Deze wordt in 1960 vervangen door een dubbele draaibrug over de buitenhoofden.

Schade

Eind 2015 ontdekt Rijkswaterstaat tijdens een periodieke inspectie dat de bruggen over het buitenhoofd van de Middensluis ernstig beschadigd zijn. Door overbelasting zijn de wielstellen onder de bruggen beschadigd en zijn scheuren in de tuien van een van de bruggen ontstaan. De bruggen worden onmiddellijk afgesloten. In 2016 worden de wielstellen onder de bruggen opgeknapt. De bruggen zelf worden ter plekke provisorisch gerepareerd. Om te voorkomen dat zware voertuigen toch gebruik maken van de bruggen over de buiten- en binnenhoofden worden tijdelijke versmallingen geplaatst. In 2017 worden deze vervangen door permanente versmallingen.

Afsluiting sluisroute

Na gewijzigde inzichten rond de bouw van de nieuwe zeesluis wordt de sluisroute met ingang van 16 april 2018 afgesloten voor het doorgaande verkeer. Tot dat moment kan men nog langs het bouwterrein rijden. Maar het bouwverkeer zou op vijf plaatsen het doorgaande verkeer gaan kruisen. Bovendien leidt de aangepaste bouwwijze van de deurkassen tot grote hoogteverschillen over de smalle doorgaande wegen langs en door de bouwplaats.

Omwille van de veiligheid op en rond de bouwplaats besluit Rijkswaterstaat de sluisroute voor een jaar af te sluiten. Inmiddels is de route al bijna drie jaar dicht. Een nieuwsbericht van Rijkswaterstaat uit april 2019 meldt: ‘De route over het sluizencomplex IJmuiden gaat uiterlijk eind maart 2021 open’. Ik heb nog geen bericht over verder uitstel kunnen vinden…

Bruggen verwijderd

De reparatie van de bruggen bij de Middensluis in 2016 biedt geen permanente oplossing. Daarom is besloten om groot onderhoud uit te voeren. Op 30 december 2020 zijn de bruggen over het buitenhoofd verwijderd met behulp van de drijvende bok ‘HEBO-Lift 9’ van HEBO Maritiemservice uit Zwartsluis. De bruggen zijn geparkeerd op de ‘Deurenbergplaats’ van Rijkswaterstaat Noord-Holland aan de noordoever van het binnentoeleidingskanaal van de Noordersluis. Laten we hopen dat de inzichten en plannen van Rijkswaterstaat niet verder wijzigen zodat we over drie maanden weer veilig via de sluizen en over stevige bruggen kunnen gaan!