Meester Serné was 41 jaar leerkracht in IJmuiden op de Marnixschool. De naam van deze school veranderde later in Het Kompas. Hij deelt zijn belevenissen en herinneringen regelmatig met ons in een column. Deze keer: Russische leerling vertaalde Oorlogsdocument uit WOII.

In groep acht van het Kompas zat lang geleden een jongen met Russische ouders. Hij sprak goed Nederlands.

Onlangs sprak ik zijn moeder weer bij de bushalte. Ze vertelde dat ik haar zoon bewust gemaakt heb van zijn Russische achtergrond .Tsaar, Russische Revolutie, Lenin, Stalin en WOII. Door dit gesprek herinner ik mij het volgende verhaal.

Mijn vader zat in de Tweede Wereldoorlog in twee kampen bij Berlijn en heeft sporadisch iets verteld over de vreselijke dingen die hij heeft meegemaakt. Het enige dat ik wist was dat hij aan het einde van de oorlog tijdens de bombardementen op Berlijn door de Geallieerde legers, waaronder de Russen, gevlucht is uit die hel, samen met andere jongemannen. Ze kwamen in een bosrijk gebied terecht en vluchtten, onwetend, in de richting van het Russische leger. Daar zijn ze in Russische handen gevallen. Mijn informatie eindigt bij het verhaal dat hij via bossen, lopend, liftend, terug gekomen is in Nederland.

Na het overlijden van mijn vader vond ik bij het uitruimen van zijn huis in het geheim gemaakte foto’s van mijn vader in die kampen, evenals brieven en een document in het Russisch. Jarenlang heb ik niet geweten wat de inhoud daarvan was. Dat document hing ieder jaar bij mij in de klas(groep) als de Tweede Wereldoorlog het thema was. Ook het jaar waarin ik de jongen met Russische ouders in de klas had.

Het was een beetje een dromerige jongen, maar heel creatief en intelligent. Het document vond hij interessant en wilde proberen om het in het Nederlands te vertalen. ,,Proberen, hoor”, zei hij erbij. Daar was ik heel blij mee. Zou het raadsel opgelost worden?

Hij vertaalde alle woorden letterlijk, maar het was ambtelijke, onbegrijpelijke taal. Hij nam het document mee naar huis om zijn ouders te vragen dit in goed Nederlands te vertalen. Ondanks het feit, dat de ouders de Nederlandse taal niet goed beheersten, kwam er een begrijpelijke vertaling uit, waaruit bleek dat de Russische Geallieerden de ‘kampjongens’ overdroegen aan het neutrale Zweden en geruild hebben tegen Russische gevangenen, waarna de ‘kampjongens’ op veilige wijze via Zweden in Nederland teruggekomen zijn. Hoe? Dat blijft tot vandaag de dag een raadsel.

Dank zij de jongen en zijn Russische ouders werd het document ontrafeld.

De moeder die ik onlangs gesproken heb, zei dat ze het een eer vond om dit document voor mij te vertalen. Ik ben haar, haar man en haar zoon dankbaar.

Afbeelding aangeleverd