Velsen – Wat moet er gebeuren om de industrie in onze regio toekomstbestendig te maken op het gebied van energieverbruik? Die vraag stond vrijdagmiddag centraal in het stadion van Telstar, waar bestuurders en ondernemers met elkaar spraken over verduurzaming in relatie tot het energievraagstuk. Ruim honderd deelnemers aan het symposium ‘Port of Football’ namen kennis van de meest recente ontwikkelingen, legden contacten met elkaar en zagen na het diner hoe Telstar de nummer twee van de competitie (FC Dordrecht) van de grasmat veegde: 5-0.

Door Raimond Bos

De energietarieven stijgen fors, er moet een alternatief worden gevonden voor het gebruiken van aardgas en het elektriciteitsnet is zwaar overbelast. Hoe moeten we de komende jaren verder? En vooral: wat heeft de industrie in het Noordzeekanaalgebied eigenlijk precies nodig? Van de grootverbruikers, zoals Tata Steel, de havens en de datacenters, is dat wel duidelijk. Maar juist de kleinere spelers op het industriële vlak zijn bij de bestuurders nog niet voldoende in beeld. En al die bedrijven zijn tezamen goed voor een forse energieconsumptie. Om goed te begrijpen wat nodig is en om de randvoorwaarden goed te kunnen inventariseren, is het belangrijk dat die bedrijven zich melden.

Zes clusters

Nederland kent verschillende gebieden waar grootschalige industrie aanwezig is. In onze regio is dat natuurlijk Tata Steel, maar ook elders rond het Noordzeekanaal zijn industriële activiteiten. Vandaar dat deze hele regio als één cluster wordt beschouwd in de discussie over de energietransitie. Zo zijn er nog vier clusters in het land, plus een zesde cluster dat een samenvoeging betreft van een aantal kleinere gebieden. Met de Cluster Energie Strategie (CES) brengen industrie, netbeheerders en overheden vraag en aanbod op het gebied van duurzame energie voor zo’n industriecluster in beeld. Zo vormt een CES de basis waarop industrie, bedrijven, netbeheerders, energieproducenten en overheden tijdig besluiten over de noodzakelijke infrastructuur kunnen nemen.

Netcongestie

Het elektriciteitsnet is overvol en voorlopig gaat daar ook geen verandering in komen. Bedrijven staan nu soms al geruime tijd op een wachtlijst, voordat ze een elektriciteitsaansluiting krijgen. In 2050 zal in deze regio maar liefst vijf keer zo veel elektriciteit nodig zijn als nu, vertelde Robert Kuik, directeur netwerkplanning bij Tennet. Hij lichtte toe dat de capaciteit van diverse onderstations moet worden uitgebreid om aan die enorme vraag te kunnen voldoen. Ook zal het onderliggende netwerk van Liander uitgebreid moeten worden. Een logische vraag kwam vanuit de zaal: hadden we dat niet kunnen zien aankomen? Volgens Kuik is het vooral te wijten aan de situatie in Oekraïne dat alles in een stroomversnelling is gekomen. ,,De gasprijzen gingen sky high, energieplannen werden naar voren getrokken en daardoor is een mismatch in tijd ontstaan.’’

Hoge ambities

Een ondernemer deelde zijn situatie met de aanwezigen. Hij ging in het kader van de energietransitie over tot plaatsing van een warmtepomp en hij legde zonnepanelen op het dak van zijn bedrijfspand. Alles met de bedoeling om geen gas meer te hoeven gebruiken. Zijn huidige financiële plaatje is echter een stuk minder rooskleurig: ,,Ik ben tienduizend euro per jaar meer kwijt aan energiekosten. Ik vraag me af: zijn de ambities niet te hoog? Zijn we niet te ver doorgeslagen?’’

Complex vraagstuk

Het voorzien in de industriële energiebehoefte is een complex vraagstuk. Bij een doorsnee huishouden is over het algemeen sprake van twee piekmomenten in het energiegebruik, te weten in de vroege ochtend en aan het eind van de middag. Bij bedrijven ligt dat anders. Veel industriële processen draaien continu door, waardoor de energiebehoefte constant hoog is. Verschillen zijn er echter ook. Zo heeft een bedrijf in de bloemensector in de zomerperiode veel energie nodig om de koeling op orde te krijgen, terwijl daar in de winter juist een grote restcapaciteit is. Zie dat allemaal maar eens zodanig met elkaar in balans te brengen, dat er voor iedereen altijd voldoende elektriciteit beschikbaar is.

Lange adem

Wil je iets bereiken, dan is het soms ook een kwestie van een lange adem hebben. Een ondernemer vertelde hoe hij met de autoriteiten in gesprek was over de plaatsing van een gigantische batterij. Om het gevaarte met een gewicht van 30 ton te kunnen plaatsen, moest eerst het nodige papierwerk geregeld worden. Dat leek op problemen te stuiten, want men wilde eerst weten wat er zou gebeuren als het ding zou omwaaien. ,,Het heeft vier maanden geduurd voordat ik de kans kreeg om in een telefoongesprek uit te leggen dat daarvan geen sprake kan zijn. Dat gesprek was in vijf minuten tijd gevoerd.’’ Overigens zijn grote batterijen wellicht een oplossing voor het (deels) opheffen van de netgongestie. Het bedrijf Giga Storage houdt zich bezig met het plaatsen van dergelijke batterijen op locaties van Tennet. Zo’n batterij kan vijf uur lang op vol vermogen de opgeslagen elektriciteit leveren. Dat is een vervijfvoudiging ten opzichte van eerdere batterijen. Hoeveel dit uiteindelijk aan extra capaciteit op het netwerk gaat opleveren, is nog niet bekend.

In perspectief

Er zijn nu zeven operationele offshore windparken in Nederland. Tezamen zijn ze goed voor ongeveer 23% van de totale elektriciteitsbehoefte. Als er meer dan dertig van dergelijke windparken zouden zijn, konden we vrijwel alle elektriciteit uit windenergie halen. Maar dan zijn we er nog niet. Elektriciteit vormt namelijk slechts een vijfde deel van de totale energieconsumptie. De rest is nog altijd afkomstig uit andere bronnen, zoals aardgas en steenkolen. Dat men vooral nadenkt over oplossingen voor de industrie, is niet zo vreemd. Die sector verbruikt tezamen drie tot vier keer meer elektriciteit dan alle huishoudens bij elkaar.

Fotobijschrift: Ruim honderd deelnemers aan het symposium ‘Port of Football’ namen kennis van de meest recente ontwikkelingen.

 Foto: Bos Media Services