In deze rubriek staan we stil bij een typisch IJmuidens onderwerp aan de hand van een foto en naar aanleiding van de actualiteit, een stukje geschiedenis, een bijzondere gebeurtenis, een evenement of gewoon een van de mooie taferelen die IJmuiden biedt. In deze aflevering aandacht voor de Velserduinweg (deel 2): het tracé in de loop der jaren.

Door Erik Baalbergen    

De Velserduinweg kent een eeuwenlange geschiedenis met veel veranderingen rond de naam, het tracé en de omgeving. In drie afleveringen maken we een tijdreis door deze geschiedenis en kijken we naar de veranderingen. In het eerste deel keken we naar de naam Velserduin. In dit tweede deel staan we stil bij het tracé in de loop der eeuwen en de laatste naamswijzigingen.

Het tracé van de Velserduinweg is in de loop der jaren dikwijls veranderd. Op oude kaarten zijn deze veranderingen goed te volgen. Op de eerder genoemde kaart van Joan Blaeu staat de Velser Duyn Wech aangegeven als een stuk pad of weg tussen het Velser Duyn en een punt in het huidige Velsen-Noord. Het lijkt voor een deel het noordwestelijk-lopende stuk van de tegenwoordige Velserduinweg en de Frans Naereboutstraat te volgen. Op Dou’s kaart van ’T Hoogh-Heemraetschap van de uytwaterende sluysen in Kennemerlant ende West-Frieslant uit 1683 en diverse andere kaarten uit 1700, 1720 en 1725 staat het aangegeven als de Duynderweg of Duynderwegh.

Duynderweg

De Duynderweg loopt dan vanaf ongeveer de huidige kruising Zeeweg – Beukenstraat zuidwestwaarts naar een punt iets ten westen van het huidige Shell tankstation, om daar met een knik naar het noordwesten af te buigen en de tracés van de tegenwoordige Velserduinweg en Frans Naereboutstraat nagenoeg rechtdoor naar het noorden te volgen. Op een punt in het huidige Velsen-Noord, nabij de toenmalige Schulpweg, sluit de Duynderweg weer schuin aan bij de toen nog naar het noorden doorlopende Zeeweg. Bij de aanleg van het Noordzeekanaal vanaf 1865 zijn verschillende noord-zuid lopende wegen, waaronder de Zeeweg en wellicht nog een noordelijk stukje Velserduinerbuurtweg, afgekapt.

Wijzigingen

In de loop der eeuwen zien we op kaarten verschillende wijzigingen in het tracé van de Velserduinweg. Zo verschuift een deel van het zuidwestwaarts lopende stuk naar het noorden, en wordt het noordelijke stuk nog ruim voor de aanleg van het Noordzeekanaal afgekapt bij ongeveer het tegenwoordige kanaal. Later verschuift ook het resterende deel van het zuidwestwaarts lopende stuk naar het noorden, zodat het hele zuidwestwaarts lopende deel van de Velserduinweg tussen de Zeeweg en de Heerenduinweg in het verlengde van de tegenwoordige Cederstraat komt te liggen.

Tracéwijzigingen in openbare wegen, zoals de Velserduinweg, zijn dikwijls het gevolg van de verkoop van naast die wegen gelegen stukken grond. In vroegere tijden zijn de openbaar toegankelijke wegen en voetpaden geen eigendom van de gemeente maar voor de halve breedte van de eigenaren van de aangrenzende percelen. Die eigenaren zijn verantwoordelijk voor het onderhoud.

De gemeente houdt wel toezicht op de toegankelijkheid van de wegen en paden, en kan de eigenaren tot de orde roepen als een weg of pad slecht onderhouden is. Als een eigenaar een belendend perceel koopt, kan hij of zij het tracé van een tussen zijn percelen lopende weg of pad verleggen, zolang deze maar begaanbaar blijft. Vanaf 1874 verandert deze situatie. Dan neemt de gemeente ook het onderhoud van deze paden en wegen voor haar rekening.

Plein en Naerebout

Na de opening van het Noordzeekanaal wijzigt de loop van de Velserduinerbuurtweg nauwelijks en volgt deze de huidige Velserduinweg en Frans Naereboutstraat. Een laatste verandering vindt plaats in de twintiger jaren van de vorige eeuw met de aanleg van een plein in het tracé van de Velserduinerbuurtweg. Dit plein, waar de Kalverstraat, Wijk aan Zeeërweg en Oosterduinweg aansluiten op de Velserduinerbuurtweg, krijgt met een raadsbesluit op 28 januari 1919 de naam Velserduinerbuurtplein.

De laatste naamsveranderingen vinden een eeuw geleden plaats. Op 1 december 1925 wordt het deel ten noorden van het Velserduinerbuurtplein omgedoopt tot Frans Naereboutstraat, als eerbetoon aan de beroemde Zeeuwse visser, loods en mensenredder Frans Naerebout (1748-1818). Het overige deel van de Velserduinerbuurtweg wordt met een raadsbesluit van 16 november 1926 omgedoopt tot Velserduinweg. Tegelijkertijd wordt het Velserduinerbuurtplein omgedoopt tot Velserduinplein. Het verzoek tot vereenvoudiging van de straatnamen is enkele maanden eerder gedaan tijdens een gemeenteraadsvergadering. ,,Daar zouden de bewoners van dien weg zeker dankbaar voor zijn,” aldus het verslag van die vergadering in de IJmuider Courant.

Het derde en laatste deel van de drieluik over de Velserduinweg zal de ontwikkeling van de Velserduinweg van landweg tot de huidige straat behandelen.

Fotobijschrift: De Duynderweg in het rood aangegeven op een fragment van de kaart van ’T Hoogh-Heemraetschap van de uytwaterende sluysen in Kennemerlant ende West-Frieslant, vervaardigd in 1683 door Jan Janszoon Dou. De huidige Velserduinweg en Frans Naereboutstraat volgen een deel van het aangegeven tracé. Ter orientatie: linksboven zien we het dorp Velsen, liggend aan het Wijkermeer; rechtsboven ligt het dorp Santpoort; de gele pijl linksonder wijst naar het noorden. Kaartverzameling Hoogheemraadschap van Rijnland, inv.nr. A 1762.