IJmuiden – De buitententoonstelling ‘Open je ogen voor mensenhandel’ is op 18 januari geopend door burgemeester Frank Dales. Hij deed dit samen met Sameena van der Mijden, voormalig slachtoffer en schrijfster van het boek ‘Mijn ultrarun uit de gedwongen prostitutie’. De tentoonstelling toont 30 portretten van mensen die in Nederland slachtoffer zijn geworden van mensenhandel. Ieder met hun eigen verhaal.
Door Ingeborg Baumann
De tentoonstelling trekt nogal veel belangstelling en niet iedereen schijnt door te hebben wat mensenhandel nu precies inhoudt en waarom we ook in Velsen de ogen moeten openen om te herkennen, signaleren en te weten waar je moet doen als het in jouw omgeving gebeurt. Mensenhandel is een veelomvattend begrip en het kan jouw kind, je neefje of je buurmeisje zijn die slachtoffer is. Mensenhandel is: seksuele uitbuiting, arbeidsuitbuiting, criminele uitbuiting en gedwongen orgaanverwijdering. Laatste komt in Nederland gelukkig niet veel voor. De eerste drie wel. Vaak onder jouw ogen. Jelske van Leeuwen van CoMensha (Coördinatiecentrum tegen Mensenhandel) zegt zelfs: ,,In 68 procent van de gevallen van mensenhandel worden de slachtoffers uitgebuit door familie en vrienden. Eén op de zes slachtoffers wordt geronseld door de eigen ouders.’’
Hufterproof
Burgemeester Frank Dales neemt als eerste het woord. Zijn verhaal speelt zich af in ons eigen havengebied en is ronduit schokkend. Hij begint te vertellen dat hij de tentoonstelling ‘heel gaaf’ vindt en echt een blikvanger. En dat hij blij is dat, hoewel de tentoonstelling buiten op Plein 1945 staat, de portretten ‘hufterproof’ zijn. Hetgeen aangeeft dat hij waarschijnlijk al voorbereid is op onbegrip en al dan niet fysiek commentaar. Dales: ,,Mensenhandel is een vorm van ondermijning die de meeste mensen nauwelijks zien. Het lijkt een ‘ver van mijn bed show’, maar mensenhandel is dichterbij dan je denkt en komt ook voor in Velsen. Ik liep een avond mee met het ‘Haventeam’, bestaande uit mensen van onder andere de Koninklijke Marechaussee, politie en militairen. We gingen naar binnen bij een pand waar prostitutie werd bedreven en meteen al kreeg ik het idee dat er iets niet klopte. Er hingen te veel pooiers rond en er was dus weinig sprake van vrijwilligheid. Uiteraard werd dat door de vrouwen ontkend, uit angst. Ik heb het pand meteen laten sluiten. Ook stond er een auto met Bulgaars kenteken en daarin twee mannen en twee vrouwen. Een vrouw van rond de 50 en een zwangere vrouw. De laatste barstte van de pijn. Bij de nabespreking met de politie zei ik: ‘Ik vind dat die vrouw meegenomen had moeten worden naar het ziekenhuis’. Maar de politie zei dat ze niemand daartoe kunnen verplichten en als ze was meegegáán het slecht met haar zou zijn afgelopen en ze mishandeld zou worden. Ik heb zelf vier dochters en het zal jouw dochter maar zijn die wordt gelokt naar het buitenland, haar paspoort wordt afgepakt en wordt gedwongen zich te prostitueren.’’ Ook bij de Silja Europa werden meteen al zeer verdachte praktijken opgemerkt. Zo stond er vrijwel direct een auto op de kade met ‘twee mannen met diverse antecedenten op het gebied van mensenhandel’.
Onder onze ogen
Een van de portretten van de slachtoffers van mensenhandel moest trouwens al verwijderd worden. De persoon in kwestie werd bedreigd. Jelske van Leeuwen: ,,Je gaat het pas zien als je weet waar je op moet letten. De bewustwording, het opvangen van signalen is heel belangrijk. Mensenhandel is veelomvattend. Namelijk het werven, overbrengen, vervoeren opnemen en/of huisvesten van personen onder dwang met als doel financieel gewin.’’ Dus ook de Poolse chauffeur die voor veel te weinig geld rijdt, die jongen die een paar keer gratis cocaïne krijgt aangeboden op het schoolplein, afhankelijk wordt binnen no-time en gedwongen moet dealen of andere criminele activiteiten uitvoeren. Er zijn legio voorbeelden die we zouden moeten herkennen en erkennen. De risicogroepen leven onder ons. Licht verstandelijk beperkten, slachtoffers seksueel misbruik, de groep 12 tot 14 jarigen, mensen met een multicultureel probleem, uit een gebroken gezin, mensen met een laag zelfbeeld en mensen uit de groep LHTBIQ+.
Sameena van der Mijden
Een van de geportretteerden is Sameena van der Mijden. auteur van het boek Sameena; mijn ultrarun uit de gedwongen prostitutie. Als zij haar uitermate schokkende verhaal in vogelvlucht en bijna zakelijk vertelt is iedereen muisstil. Zij liep de verschrikkelijk moeilijke weg van slachtoffer van een loverboy naar topsporter. Ze vertelt dat ze ‘het ideale slachtoffer’ was. Geadopteerd door een zeer streng christelijk gezin, pestverleden, vechtscheiding adoptieouders en niet ‘de perfecte leerling’ zijn op de middelbare school. Toen ze een loverboy leerde kennen, die het ideale plaatje voor haar schetste, ging het al heel snel helemaal mis en werd ze gedwongen tot prostitutie. Met alle gevolgen als drugsgebruik, eetstoornis en een ontzettend laag zelfbeeld. Over haar ervaringen met de politie is ze eerlijk, ze voelde zich eerder als dader dan als slachtoffer behandeld. Maar ze eindigt toch: ,,Je hoeft het niet alleen te doen. Accepteer hulp. Want nietsdoen is geen optie.’’
Het is van belang om signalen te herkennen en te melden. Denk niet dat het jouw kind, familielid, buurmeisje- of jongen niet kan overkomen. Wees alert en meld! Dit kan anoniem via (0800) 0700 of meldmisdaadanoniem.nl. De tentoonstelling is van 18 januari t/m 8 februari 2023 gratis te zien op Plein 1945. Meer weten over mensenhandel, signalen van mensenhandel en wat u kan doen. Kijk op comensha.nl en velsen.nl/mensenhandel.
Foto onderschrift: Burgemeester Dales opent samen met Sameena van der Mijden de tentoonstelling op Plein 1945. Foto: Ingeborg Baumann