Velsen – Veelgehoorde reactie als je vraagt aan mantelzorgers hoe het is om deze taak te vervullen is: ‘Ik doe het met liefde’. Of: ‘Dat doe je toch gewoon?’ En natuurlijk is het mantelzorgen voor een geliefde, een ouder, een kind of een naaste een taak die je met zorg en liefde vervult. Natuurlijk komt bijna niemand ervoor uit dat ze het als een verplichting voelen. Maar het is wel zwaar. Soms heel zwaar. En alle gevallen zijn anders. De balans tussen ‘liefde’ en ‘plicht’, ligt voor iedereen anders. Elke beleving is anders. 

Door Ingeborg Baumann

Socius biedt via het centrum Mantelzorg deze maand inmiddels al 12 en een half jaar steun aan mantelzorgers. De weg naar het vragen om hulp en ondersteuning is soms moeilijk te vinden, juist omdat die balans tussen liefde en plicht een wankele balans is. Vaak ondervindt men bij het vragen om hulp een bepaald schuldgevoel, terwijl dat niet nodig is. Want met hoeveel liefde je de taken ook vervult, het kan zwaar zijn. En ook: de rol die je vervult verandert. Je raakt jezelf een beetje kwijt. Van kind word je verzorger, van gelijkwaardige partner ga je naar ondersteuner. Dat is voor zowel de mantelzorger als voor diegene waarvoor je zorgt een veranderde situatie.

Socius

Vandaar dat we een gesprek hadden met Margit Kooter, van het Centrum Mantelzorg van Socius. Socius is een onafhankelijke organisatie die voor de gemeente Velsen verantwoordelijk is voor het ondersteunen en begeleiden van mantelzorgers in onze gemeente. En daar is Margit trots op: ,,Ik ben trots op het feit dat wij hier als organisatie vorm aan mogen geven, dat mensen ons vertrouwen en weten dat ze alles aan ons kwijt kunnen. Ook in frustrerende en moeilijke tijden en situaties.’’

Wat is mantelzorg?

Eerst maar eens de definitie van mantelzorg zoals die geldt hier in de gemeente. ‘Zorg jij meer dan vier uur per week en langer dan drie maanden voor een naaste of goede bekende? Dit kan een partner, ouder of kind zijn, maar ook een ander familielid, vriend of kennis. Dan ben je mantelzorger. Dit doe je meestal uit liefde, maar dat betekent niet dat het altijd eenvoudig is. Wordt dit soms een beetje (te)veel? Dan kun je een beroep doen op de consulenten van Centrum Mantelzorg’, zo staat op de website. Landelijk ligt het aantal uur trouwens op minimaal 8, teken dat de gemeente de noodzaak voor de steun her- en erkent.

Liefde 

Margit: ,,Mantelzorgen gebeurt in de meeste gevallen uit liefde en uit liefde kun je een hoop aan. Maar soms is het ook een plicht, hoewel mensen daar zelden voor uitkomen. Je kunt de situaties niet gieten in een algemeen verhaal, het is de persoonlijke beleving van de mantelzorger. Diegene die de mantelzorg behoeft is ook heel divers. De zorg voor een kind is anders dan die voor een ouder. Zorg voor een partner voelt wéér anders aan. Feit is: iedereen komt vroeg of laat of lang of kort wel in een situatie waarin mantelzorg gevraagd wordt. Ander feit: door de toenemende vergrijzing gaat de professionele zorg het niet meer redden.

Mooi goed

Aan de andere kant: naaste betrokkenheid is een mooi goed. Jij kent diegene waarvoor je zorgt als geen ander. Thuiszorg doet het nooit op jóuw manier. Maar ook dat heeft een moeilijke kant, uit handen geven is dan zwaar. En laten we niet vergeten dat afhankelijk zijn de grootste angst is voor mensen. Dat je moeder afhankelijk is van jou, je partner niet meer gelijkwaardig is, je kind niet -meer- zelfstandig. Dat zijn ingrijpende veranderingen in menselijke relaties. Als je vraagt aan een mantelzorger hoe het gaat krijg je als antwoord: mijn vader gaat steeds meer achteruit, mijn man heeft het moeilijk… Maar dat was de vraag niet. De vraag was hoe het met jóu gaat!

Hoe gaat het nu met jou?  

En dat is precies wat we vragen. ‘Hoe gaat het met jou?’ Maar dan moeten we je wel in beeld hebben, we moeten je wel kennen. Socius heeft ongeveer 2750 mantelzorgers in beeld, die zijn geregistreerd. Maar dat is slechts een klein gedeelte. We vinden die mensen via verwijzingen, de gemeente en bijvoorbeeld de Dag van de Mantelzorg die hier een keer per jaar wordt georganiseerd. Ons doel is het erkennen en steunen van de mantelzorgers zodat ze zo lang mogelijk hun ‘taak’ kunnen vervullen. Uit de cijfers kwam overigens keihard dat 85% van de mantelzorgers het prima redt. Dit om het allemaal niet dramatisch te maken. Een belangrijk onderdeel van onze ondersteuning is erkenning, gezien worden. Dat is van grote waarde, want we hopen dat mantelzorgers aan de bel trekken vóórdat ze het niet meer redden. Dat je gezien wordt inderdaad. Dat is waardevol. Want wat we hopen is dat vóórdat ze het niet meer redden de mantelzorgers aan de bel trekken. En dat als ze het niet meer redden dat niet voelt als eigen falen. Want wat kun je aan? Niet iedereen is voor mantelzorger in de wieg gelegd. Onze ondersteuning is heel persoonlijk, maatwerk!

Ondersteunen is meedenken

Ondersteunen wil ook zeggen dat je meedenkt. We staan naast de mensen en weten de weg in de diverse voorzieningen. Wie echt moeilijk te bereiken zijn, zijn mensen met een andere culturele achtergrond. Dat heeft te maken met de cultuur – zorgen voor je ouders is in veel culturen een plicht- en de taal. Kinderen van mensen uit een andere cultuur zijn ook vaak mantelzorgers, de spil van het gezin. Soms kunnen we geen praktische ontlasting bieden maar het feit dat je gehoord wordt is al waardevol. Relatief gezien misschien wel belangrijker.’’ En Margit sluit het gesprek bewogen  af: ,,Wat me het meest ontroert is het vertrouwen dat de mensen ons schenken. Het zijn allemaal lieve mensen die het beste met een ander voorhebben. Voor verdere info: info@mantelzorg@socius.nl. https://www.socius-md.nl/ondersteuning/mantelzorg.

Foto: Margit hoort je en is je vertrouwen meer dan waard. Foto: Ingeborg Baumann