In deze aflevering vertelt Gerrit Wolthuis uit IJmuiden over de geschiedenis van drie ponten over het Noordzeekanaal, waaronder de Velserpont. Gerrit Wolthuis was 34 jaar werkzaam voor de verendienst, waar onze Velserpont deel van uitmaakte. In deze aflevering vertelt Gerrit aan tafel over de geschiedenis van onze pont. Het blijkt dat de geschiedenis zich voortdurend kan herhalen, want pont uit de vaart, bezuinigen en inkrimpen is niet alleen van de tegenwoordige tijd, blijkt uit zijn omvangrijke archief.
Tekst en foto: Arita Immerzeel
Gerrit Wolthuis (85) begon als 29-jarige jongeman zijn loopbaan in 1969 als pontwachter. ,,Ik kwam bij de pont te werken via mijn ooms Hendrik en Lucas Kluin. Ik ben geboren en getogen op het binnenvaartschip van mijn ouders, waar ik ook meewerkte. Door de liefde voor Rika, met wie ik in 1970 trouwde, koos ik voor een bestaan aan de wal. Ik deed allerlei opleidingen en werd schipper, later gezagvoerder en uiteindelijk Hoofd Verendienst van drie ponten, te weten de Velserpont, de Hempont en Pont Buitenhuizen.’’
150 jaar geschiedenis
,,Met het graven van het Noordzeekanaal in de jaren ‘70 van de 19e eeuw werd Velsen in tweeën gesneden. Daarmee ontstond de verplichting om een oeververbinding in stand te houden. Daar werd in eerste instantie in voorzien door een brug, de zogenaamde Velservoetbrug. Na een aantal aanvaringen werd deze brug in 1906 vervangen door een pontverbinding. De ponten waren ook geschikt om de stoomtram Haarlem-Alkmaar over te zetten. Omdat de capaciteit van de ponten de meer dan 250 voertuigen per dag niet aankon, werden er in de jaren 1931-1932 stoomponten ingezet. Toen er nog geen tunnels waren, werden er maar liefst 4 miljoen voertuigen per jaar overgezet. In 1990 waren dit er nog 1 miljoen, nog los van de talloze voetgangers en fietsers. In de tijd van de stoompont bestond de bezetting van een pont nog uit een gezagvoerder, een machinist, twee pontwachters en een stoker. In de loop der jaren is de bezetting gereduceerd tot een schipper en een pontwachter.’’
Pont, geen pondje
,,Ik ben geboren en getogen op een binnenvaartschip, net als mijn vrouw. Daardoor gingen wij op school op internaten. Mijn vrouw wilde dat leven onze kinderen niet aan doen. Ik zocht een baan aan de wal. Met mijn baan op de pont kon ik werken combineren met doorleren. Als Hoofd Verendienst was ik verantwoordelijk voor de vaart van drie ponten, te weten de Velserpont, de Hempont en pont Buitenhuizen”. Als uw verslaggever Pontje Buitenhuizen zegt, herstelt Gerrit dit met een duidelijk ‘Pónt! Geen pontje. Een pondje haal je bij de kruidenier’.
,,Het was een hele verantwoording. Een serieuze zaak vanwege de veiligheid. Sail was altijd een hoogtepunt. Prachtig alles wat je dan ziet varen. Dan genoot ik de hele dag mee op de pont. Ik kijk nog steeds graag op de laptop naar beelden van de binnenvaart. Mijn ouders vervoerden met name ijzer, kunstmest en cement.’’Dan opent Gerrit de mappen waarin hij krantenknipsels, folders en meer historisch materiaal bewaart over de ponten. De Velserpont komt vaak in het nieuws, dus de mappen zijn goed gevuld. En hoe actueel de situatie ook nu is, er valt in de loop der jaren eens in de zoveel tijd te lezen over een inkrimping, een bezuiniging of een besparing. Minder personeel of een pont uit de vaart, ook zoiets wat regelmatig gebeurt. En wel of niet betalen voor overzetting. Gerrit vertelt dat hij regelmatig bezwaar maakte, tegen ontslagen of bezuinigingen, maar dat hij niet degene was die de beslissingen nam. ,,Gelukkig bleven voetgangers en fietsers gratis overgezet.’’
Ik zou het zó weer overdoen!
,,Een functie als blusboot bij branden heeft de Velserpont ook. Dat is bij mijn weten nooit nodig geweest. Er zijn wel oefeningen en proeven gedaan. Ik heb mijn werk altijd leuk en afwisselend gevonden. Ik zou het zó weer overdoen. Mijn vrouw zei, dat zij liever niet meer een varend bestaan wilde leiden. De baan die ik aan wal vond, was een mooie baan voor mij. En de pont is en blijft onmisbaar voor ons Velsenaren.’’