IJmuiden – Gewapend met afvalgrijpers en speciale jutterstassen gingen vrijwilligers donderdag en vrijdag het strand op om zwerfvuil op te rapen. Drie organisaties sloegen de handen ineen: Healthy Seas, We Are Nature en Stichting Herpetofauna brachten mensen op de been om deel te nemen aan deze schoonmaakactie. Het centrale thema van deze twee middagen? Visnetten!

Door Raimond Bos

Miljoenen zeedieren sterven een onnodige dood doordat ze verstrikt raken in stukken van visnetten, die soms achterblijven in zee omdat ze door slijtage losraken of scheuren als ze ergens achter blijven hangen. ,,In de Noordzee liggen zo’n tienduizend scheepswrakken op de zeebodem’’, vertelt Marcel Kersten. Hij is voorzitter van Healthy Seas, een internationaal opererende organisatie die zich inzet om de zeeën wereldwijd zo schoon en gezond mogelijk te houden. Hiervoor werkt men samen met stichting Ghost Diving. Deze stichting probeert om zo veel mogelijk zogenoemde spooknetten uit zee te halen. Hiervoor heeft de organisatie een boot beschikbaar, waarmee een team van duikers uitvaart om te speuren naar resten van visnetten. De scheepswrakken in de Noordzee vormen obstakels voor vissers, het gebeurt regelmatig dat een visnet aan zo’n wrak blijft hangen en daardoor scheurt. Maar juist die scheepswrakken zijn plekken die visleven aantrekken en dus lopen deze vissen een grote kans om verstrikt te raken in de restanten van de netten. Het werk dat de duikers doen is nuttig, maar tamelijk gecompliceerd. Marcel legt uit: ,,Je moet niet bang uitgevallen zijn. Je werkt in koud water, je hebt te maken met stroming en het zicht onder water is in de Noordzee niet heel goed. En als de netten zich op de bodem bevinden, heb je doordat er modder los komt, nog minder zicht.’’

Sokken, gemaakt van visnetten

Drie organisaties participeren in Healty Seas. Op de eerste plaats is dat Ghost Diving met het duikteam. De boot is gesponsord door DWS, een dochteronderneming van Deutsche Bank. Healthy Seas zorgt ervoor dat de boot onderhouden wordt en de IJmuidense kapitein Ben Oortwijn vaart geregeld met het team het zeegat uit om de zeeën af te speuren naar resten van visnetten. De tweede samenwerkingspartner is Aquafil, wereldwijd een belangrijke speler op het gebied van nylonproductie. Dit bedrijf gebruikt onder meer het nylon van gevonden visnetten om ECONYL® nylon garen van te maken. Een heel concreet voorbeeld van recycling zien we bij de derde partner: Starsock. Dit bedrijf combineert het ECONYL® nylon garen met GOTS biologisch katoen en maakt hiervan sokken voor zowel dames als heren. Het complete verhaal over deze bijzondere sokken is op www.healthyseasocks.com te lezen. Onder het motto ‘Draag een sok, red een vis’ worden de sokken succesvol aan de man gebracht. Ze zijn er in een klassieke uitvoering of met een leuke print, desgewenst ook met een visnetmotief! En voor wie de ernst van de zaak nog niet voldoende beseft: sinds de oprichting in 2013 heeft Healthy Seas al 585.000 kilogram afvalnetten ingezameld.

Schoolklassen helpen mee

Donderdag kregen de vrijwilligers op het strand van IJmuiden assistentie van een groep schoolkinderen uit Tilburg. ,,Zij zijn onze toekomst. Bovendien zijn kinderen meer gevoelig voor het thema milieu’’, legt projectmanager Christina Wiegers van Healthy Seas uit. Daags na hun bezoek aan het strand van IJmuiden liet de school weten dat ze het project als zeer positief hebben ervaren. Een mooie opsteker voor de gemeente Velsen is de constatering van de uit Duitsland afkomstige Christina dat het strand er hier eigenlijk best schoon bij ligt. ,,Toen we aankwamen zag het er niet zo vies uit. We hebben maar drie vuilniszakken met afval opgehaald.’’ Vrijdag waren er geen schoolklassen aanwezig, wel diverse belangstellenden die zich spontaan hadden aangemeld om deel te nemen aan de schoonmaakactie. Onder hen ook de 12-jarige India uit Amsterdam. Ze vertelt: ,,Vrienden van ons huren hier een strandhuisje en daar waren we laatst op visite. Toen zag ik de poster hangen met de oproep voor deze actie. Ik ben best wel veel bezig met de thema’s natuur en milieu. Ik zat op mijn oude school bijvoorbeeld ook in de ecoraad. Daarom heb ik me aangemeld om vandaag mee te doen.’’

Zeeschildpad met uitsterven bedreigd

Dat onze zeeën steeds meer vervuild zijn geraakt door plastic afval, is inmiddels bij de meeste mensen wel bekend. Veel minder bekend is wellicht welke concrete effecten dat heeft op de natuur. Rogier van Rossem, voorzitter van stichting Herpetofauna, maakte dat, voorafgaand aan het afval rapen, op indringende wijze duidelijk. Deze stichting zet zich in voor het welzijn van reptielen en amfibieën en maakt zich grote zorgen over de toekomst van de zeeschildpad. ,,Wie eet er wel eens plastic?’’, wilde hij vrijdagmiddag van de aanwezigen weten. Hij vervolgde: ,,Als je een fles neemt met een inhoud van anderhalve liter en je vult die helemaal met kleine stukjes plastic, dan heb je de hoeveelheid plastic die een zeeschildpad elke maand opeet. Het plastic lijkt namelijk op zijn natuurlijke voedsel, zoals kwallen.’’ Van Rossem is de auteur van een kinderboek, waarin zeeschildpad Astro en dolfijn Echo een hoofdrol spelen. Op een voor hen begrijpelijke wijze worden kleine kinderen in dit boek geïnformeerd over de gevaren van plastic afval en overblijfselen van nylon visnetten in de zee. De tekeningen van Peter van de Wiel maken het boek ‘Astro, de schildpad die een held werd’ compleet en zorgen ervoor dat het verhaal nog meer tot de verbeelding spreekt.

Bewustwording

De schoonmaakactie op het strand duurde vrijdag hooguit een uur. In die tijd werden plastic zaken, touwen, plastic flesjes, filters van sigaretten, rietjes en andere rommel uit het zand verwijderd. Niet alleen worden daarmee de levens van talloze zeedieren gered, het draagt vooral ook bij aan de bewustwording bij de mens. Afval gooi je niet op het strand neer, je ruimt het netjes op door het in een afvalbak te doen of mee naar huis te nemen en daar in de vuilnisbak te doen. Ook deze week werd – door een andere organisatie – een schoonmaakactie op het strand van IJmuiden gehouden. Volgende maand vindt in deze regio ook de jaarlijkse Boskalis Beach Clean-Up Tour plaats. Allemaal initiatieven met hetzelfde doel: een schoon strand en een schone zee. Wie zelf de handen uit de mouwen wil steken, kan bij ongeveer zeventig strandpaviljoens de speciale jutterstassen lenen. Wie vervolgens een met strandafval gevulde jutterstas terugbrengt, krijgt als beloning een gratis kopje koffie of een ijsje.

Foto boven:

De mascottes Astro (zeeschildpad) en Echo (dolfijn) met alle deelnemers aan de schoonmaakactie vrijdagmiddag. Foto’s: Bos Media Services